مسكن و شهرسازي
سازمان مسكن و شهرسازي استان فارس

 

طرح توسعه و عمران (جامع) شهر گراش
جلد سوم: ضوابط و مقررات
زمستان 1389

 

 

 

فهرست مطالب
مقدمه: 1
1- تعاريف مفاهيم 2
2- ضوابط و مقررات کاربری‌هاي مختلف 15
2-1- كاربري مسكوني: 15
2-1-1- استفاده‌هاي مجاز 15
2-1-2- استفاده‌هاي مشروط 16
2-1-3- استفاده‌هاي ممنوع 16
2-1-4 – ضوابط مربوط به تفكيك زمين 16
2-1-5- ابعاد، تناسب قطعات و نحوه دسترسي 19
2-1-6- ضوابط مربوط به احداث ساختمان 19
2-1-6-1- تراكم ساختماني 19
2-1-6-2- حداكثر سطح اشغال ساختمان 20
2-1-6-3- حداكثر ارتفاع ساختمان 20
2-1-6-4- نحوه استقرار ساختمان در زمين 21
2-1-6-5- حداقل تعداد پاركينگ 21
2-1-6-6- ساير فضاهاي باز 24
2-1-6-7- ضوابط مربوط به بازشوهاي ساختمان 25
2-1-6-8- مقررات مربوط به فضاها و تأسیسات روي بام 25
2-2- كاربري مختلط با قابلیت تجاری – خدماتی – اداری – مقياس شهر و فراشهر(MC ) 25
2-2-1- استفاده‌هاي مجاز 25
2-2-2- استفاده‌هاي مشروط 26
2-2-3- استفاده‌هاي ممنوع 26
2-2-4- ضوابط مربوط به تفكيك اراضي و احداث بنا)- مقياس شهر و فراشهر(MC ) 27
2-2-5- پاركينگ 28
2-3- كاربري مختلط با قابلیت مسکونی – تجاری ـ) اداري مقياس ناحيه و شهر(MD)( 28
2-3-1- استفاده‌هاي مجاز 28
2-3-2- استفاده‌هاي مشروط 29
2-3-3-استفاده‌هاي ممنوع 29
2-3-4- ضوابط و مقررات تفكيك زمين و احداث بنا 29
2-4- كاربري مختلط با قابلیت مسکونی – تجاری ـ اداري مقياس محله(MN) 30
2-4-1- ضوابط و مقررات تفكيك زمين و احداث بنا 31
2-5- كاربري آموزشي 32
2-5-1- استفاده‌هاي مجاز 32
2-5-2- استفاده‌هاي مشروط 32
2-5-3- استفاده‌هاي ممنوع 32
2-5-4- ضوابط و مقررات مربوط به تفكيك اراضي و احداث بنا 33
2-5-5- شعاع دسترسي 34
2-5-6- پاركينگ 34
2-6- كاربري مذهبي 35
2-6-1- استفاده‌هاي مجاز 35
2-6-2- استفاده‌هاي مشروط 35
2-6-3- استفاده‌هاي ممنوع 35
2-6-4- ضوابط تفكيك اراضي و احداث بنا: 36
2-6-5- پاركينگ 37
2-7- كاربري فرهنگي 37
2-7-1- استفاده‌هاي مجاز 37
2-7-2- استفاده‌هاي مشروط 37
2-7-3- استفاده‌هاي ممنوع 37
2-7-4- ضوابط و مقررات تفكيك اراضي و احداث بنا 38
2-7-5- پاركينگ 38
2-8- كاربري گردشگري و پذيرايي 38
2-8-1- استفاده‌هاي مجاز 38
2-8-2- استفاده‌هاي مشروط 39
2-8-3- استفاده‌هاي ممنوع 39
2-8-4- ضوابط تفكيك اراضي و احداث بنا 39
2-8-5- پاركينگ 40
2-9- كاربري بهداشتي- درماني 40
2-9-1- استفاده‌هاي مجاز 40
2-9-2- استفاده‌هاي مشروط 41
2-9-3- استفاده‌هاي ممنوع 41
2-9-4- ضوابط تفكيك اراضي و احداث بنا 41
2-9-5- پاركينگ 42
2-10- كاربري ورزشي 42
2-10-1- استفاده‌هاي مجاز 42
2-10-2- استفاده‌هاي مشروط 43
2-10-3- استفاده‌هاي ممنوع 43
2-10-4- ضوابط و مقررات تفكيك اراضي و احداث بنا 43
2-10-5- پاركينگ 44
2-11- كاربري اداري و انتظامي 44
2-11-1- استفاده‌هاي مجاز 44
2-11-2- استفاده‌هاي ممنوع 45
2-11-3- ضوابط و مقررات تفكيك زمين و احداث بنا 45
2-11-4- پاركينگ 45
2-12- كاربري فضاي سبز و فراغتي 46
2-12-1- استفاده‌هاي مجاز 46
2-12-2- استفاده‌هاي مشروط 46
2-12-3- استفاده‌هاي ممنوع 47
2-12-4- ضوابط و مقررات تفكيك اراضي و احداث بنا 47
2-12-5- پاركينگ 47
2-13- كاربري باغات 48
2-13-1- استفاده‌هاي مجاز 48
2-13-2- استفاده‌هاي مشروط 48
2-13-3- استفاده‌هاي ممنوع 48
2-13-4- ضوابط و مقررات تفكيك اراضي و احداث بنا 48
2-14- كاربري كارگاهي 49
2-14-1- استفاده‌هاي مجاز 49
2-14-2- استفاده‌هاي مشروط 50
2-14-3- استفاده‌هاي ممنوع 50
2-14-4- ضوابط و مقررات تفكيك اراضي و احداث بنا 50
2-14-5- پاركينگ 51
2-15- كاربري خدمات شهري 51
2-15-1- استفاده‌هاي مجاز 51
2-15-2- استفاده‌هاي ممنوع 52
2-15-3- ضوابط تفكيك اراضي و احداث بنا 52
2-15-4- پاركينگ 52
2-16- كاربري حمل و نقل و انبار 53
2-16-1- استفاده‌هاي مجاز 53
2-16-2- استفاده‌هاي مشروط 53
2-16-3- استفاده‌هاي ممنوع 53
2-16-4- ضوابط و مقررات تفكيك زمين و احداث بنا 54
2-16-5- پاركينگ 54
2-17- شبكه معابر 54
3- ضوابط و مقررات عام ساختماني 57
3-1- محاسبه زيربنا 59
3-2- تأسیسات ساختماني 59
3-3- ساخت و ساز در قطعات اصلاحي 60
3-4- ضوابط گذربندی و توسعه معابر 60
4- حريم‌هاي قانوني 62
4-1- حریم شهر 62
4-1-1- نحوه استفاده از اراضی 62
4-1-2- مقررات ساختمانی 63
4-1-3- ضوابط تفکیک اراضی 64
4-2- حريم امنيتي 64
4-3- حريم انهار 64
4-4- حريم لوله‌هاي آبرساني شهري 66
4-5- حريم رودخانه 67
4-6- حريم خطوط فشارقوي انتقال برق 67
4-7- حريم خطوط لوله گاز در خارج از محدوده شهرها 68
4-8- حريم خطوط لوله گاز در مجاورت خطوط توزيع و انتقال نيرو 71
4-8-1- مقررات حريم خطوط لوله گاز در مجاورت جاده‌ها 73
4-9- ضوابط و حرايم آثار تاريخي 75
4-10- حريم راه 77
5- مغايرتهاي اساسي 80
6- پدافند غيرعامل 82
7- بافت فرسوده شهر گراش 86

فهرست جداول
جدول شماره (1): طبقه بندي انواع کاربری‌هاي اراضي در طرح توسعه و عمران (جامع) گراش 12
جدول شماره (2): ضوابط مربوط به تفكيك زمين در شهر گراش 18
جدول شماره (3): تراكم هاي ساختماني مجاز در شهر گراش 20
جدول شماره (4): حداقل فضاي باز مورد نياز به ازاي هر واحد 24
جدول شماره (5): ضوابط و مقرارت مربوط به تفكيك زمين با كاربري آموزشي 33
جدول شماره (6): فاصله شمال و جنوب ساختمان اصلي از شبكه معابر 34
جدول شماره (7): حداكثر شعاع دسترسي هاي فضاهاي آموزشي 34
جدول شماره (8): حداقل عرض معابر بن‌باز در بافت پر و نيمه‌پر و خالي 55
جدول شماره (9): ضوابط طول پخ بر مبناي مجموع عرض دو معبر متقاطع 55
جدول شماره (10): حرايم انهار نسبت به آبدهي آنها 66
جدول شماره (11): حريم خطوط فشار قوي برق 68
جدول شماره (12): حداقل حريم خطوط لوله انتقال گاز به ازاي فشار و قطر خارجي (نوع ساختماني الف) 68
جدول شماره (13): حداقل حريم خطوط لوله انتقال گاز به ازاي فشار و قطر خارجي (نوع ساختماني ب) 69
جدول شماره (14): حداقل حريم خطوط لوله انتقال گاز به ازاي فشار و قطر خارجي (نوع ساختماني ج) 69
جدول شماره (15): حداقل حريم خطوط لوله انتقال گاز به ازاي فشار و قطر خارجي (نوع ساختماني د) 69
جدول شماره (16): حريم منع‌احداث ابنيه محل تجمع و يا خطرناك در مجاورت خطوط انتقال گاز 70
جدول شماره (17): حداقل فاصله پايه‌هاي خطوط هوايي انتقال نيرو از لوله‌هاي گاز 71
جدول شماره (18): حداقل فاصله كابلهاي زيرزميني برق از لوله‌هاي گاز 72
جدول شماره (19): فاصله بين كابلها و لوله گاز در محل تقاطع‌ها 72
جدول شماره (20): حداقل فاصله دكل خطوط هوايي توزيع و انتقال نيرو 72
جدول شماره (21): حداقل ارتفاع سيم خطوط هوايي با لوله‌هاي گاز 73
جدول شماره (22): حريم خطوط لوله انتقال گاز در مجاورت آزاد راه بر حسب متر (محور لوله تا محور جاده) 73
جدول شماره (23): حريم خطوط لوله انتقال گاز در مجاورت جاده درجه يك بر حسب متر 74
جدول شماره (24): حريم خطوط لوله انتقال گاز در مجاورت جاده درجه 2 بر حسب متر (محور لوله تا محور جاده) 74
جدول شماره (25): حريم خطوط لوله انتقال گاز در مجاورت جاده درجه 3 و 4 بر حسب متر 75

كليات ضوابط و مقررات ساختماني و شهرسازي در شهر و مناطق خاص شهري
مقدمه:
ضوابط و مقررات شهرسازي و معماري طرح جامع گراش، در برگيرنده مجموعه‌اي از دستورالعملهاي اجرايي مي باشد كه با هدف كنترل و نظارت بر اجراي طرح جامع، هدايت روند و شكل توسعه كالبدي شهر طي دوره طرح و ساخت و سازها و هدايت آنها در مسير تعيين شده براي توسعه و عمران اين شهر در طول دوره اجراي طرح جامع شهر تدوين شده است.
مقررات حاضر به منظور كنترل و هدايت اين ساخت و سازها در محدودة بافت كالبدي موجود و اراضي توسعه آتي شهر تهيه گرديده و در حقيقت، بخشي از ضوابط و مقرراتي است كه در آينده و به موازات تهيه طرح تفصيلي شهر و ساير حوزه‌ها و نقاط محدوده شهر تدقيق و تكميل خواهدگرديد.
بديهي است همچنان كه درمتن ضوابط و مقررات مورد نظر بيان شده است، براي اجراي كامل تر طرح، لازم است در رابطه با ساخت و ساز زمين هاي تخصيص يافته به کاربری‌هايي همچون فضاهاي اداري، آموزشي، فرهنگي، مذهبي،گردشگري و پذيرايي، بهداشتي – درماني، تأسیسات و تجهيزات شهري، علاوه بر اين مقررات، قوانين و استانداردهاي خاص پيشنهادي هر يك از نهادها و سازمانهاي متولي اين گونه فضاهاي شهري نيز مورد توجه و رعايت قرار گيرد.
ضوابط و مقررات حاضر، با جزئيات لازم، حتي الامكان، نكات دقيق اجرايي را در هر مورد مشخص ساخته تا اولاً مورد استفاده طراحان و برنامه ريزان فضاي شهري (در مقياس شهرسازي و معماري) قرار گيرد و ثانياً به عنوان راهنما و دستورالعمل، مورد استفاده كادر اجرايي شهرداري و شوراي شهر كه مسئوليت نظارت بر حسن اجراي طرح را بر عهده دارند، واقع شود.
دايره شمول ضوابط و مقررات حاضر، همان گونه كه در طبقه بندي مباحث آنها لحاظ شده، عمدتاً كلية فعاليتهاي مرتبط با توسعه و عمران شهر، احداث معابر عمومي و احداث بنا و امثال آن را در بر مي‌گيرد و کلیه اراضی الحاقی به محدوده شهر براساس ضوابط و مقررات مربوط به تأمین فضاهای عمومی، تأسیسات و تجهیزات، خدمات طبق مصوبه 3/10/69 شورای عالی شهرسازی و معماری مکلف است نسبت به تهیه طرح آماده‌سازی و ارائه آن به مراجع ذیربط اقدام و پس از تصویب مراجع قانونی لازم‌الاجرا می‌باشد.
بديهي است قوانين و مقررات بالادست اين مقررات، مانند مقررات وضع شده توسط شوراي عالي شهرسازي و معماري، هيات وزيران و مجلس شوراي اسلامي، همواره بر اين مقررات تقدم دارد، ضمن اين كه در هر يك از مقاطع زماني، بنا بر ضرورت امكان تجديد نظر توسط دستگاه‌هاي ذيصلاح در هر يك از مواد و بندهاي آن وجود خواهد داشت.
1- تعاريف مفاهيم
اصطلاحات و واژه‌هايي كه در تدوين ضوابط و مقررات طرح جامع گراش بكار رفته است عبارتند از:
• محدوده شهر: (مطابق ماده يك قانون تعاريف محدوده و حريم شهر)
«عبارت است از حد كالبدي موجود شهر و توسعه آتي در دوره طرح جامع و تا تهيه طرح مذكور در طرح هادي شهر كه ضوابط و مقررات شهرسازي در آن لازم‌الاجرا باشد.»
شهرداری‌ها علاوه بر اجراي طرحهاي عمراني از جمله احداث و توسعه معابر و تامين خدمات شهري و تأسیسات زيربنايي در چارچوب وظايف قانوني خود كنترل و نظارت بر احداث هر گونه ساختمان و تأسیسات و ساير اقدامات مربوط به توسعه و عمران در داخل محدوده شهر را نيز به عهده دارند.
• حريم شهر: (مطابق ماده دو قانون تعاريف محدوده و حريم شهر)
«عبارت است از قسمتي از اراضي بلافصل پيرامون محدوده شهر كه نظارت و كنترل شهرداري در آن ضرورت دارد و از مرز تقسيمات كشوري شهرستان و بخش مربوطه تجگراش ننمايد»به منظور حفظ اراضي لازم و مناسب براي توسعه موزون شهر با رعايت اولويت حفظ اراضي كشاورزي، باغات و جنگلها، هر گونه استفاده براي احداث ساختمان و تأسیسات در داخل حريم شهر تنها در چارچوب ضوابط و مقررات طرح‌ جامع امكان‌پذير خواهد بود.
نظارت بر احداث هر گونه ساختمان و تأسیسات كه به موجب طرحها و ضوابط مصوب در داخل حريم شهر مجاز شناخته شده و حفاظت از حريم به استثناي شهركهاي صنعتي (كه در هر حال از محدوده و حريم شهرها و قانون شهرداری‌ها مستثني مي‌باشند) به عهده شهرداري مربوطه مي‌باشد. هر گونه ساخت و ساز غير مجاز در اين حريم تخلف محسوب و با متخلفين طبق مقررات رفتار خواهد شد.
• ناحيه شهري
مجموعه‌اي از محلات كه علاوه بر خدمات عمومي و رفاهي كه در محلات آن وجود دارد، داري ميزان متناسبي از امكانات و خدمات شهري خواهد شد.
• محله
مجموعه ساختمان‌های مسکونی و خدماتی است که از لحاظ بافت اجتماعی ساکنانش خودرا اهل آن محل می‌دانند و دارای محدوده معین است. حدوده محله‌های شهری تابع تقسیمات شهرداری خواهدبود.
• مركز ناحيه
محدوده اي است كه خدمات ناحيه اي مانند بوستان فرا محلي، كتابخانه ها و سالنهاي اجتماعات كوچك، كانونهاي پرورش فكري كودكان و نوجوانان، پلي كلينيك ها، زمينهاي ورزشي و سالنهاي كوچك ورزشي در آن وجود داشته باشد.
• مركز محله
محدوده‌اي است كه خدمات محله‌اي مانند واحدهاي تجاري، مسجد،‌ دبستان، مدرسه راهنمايي، بوستان كودكان، ‌زمين بازي و… در آن وجود داشته باشد.
• قطعه زمين
عبارت است از زمینی که دارای یک سند مالکیت بوده و به وسیله خیابان یا معبر مجزا و تقسیم نگردیده باشد و همچنین حداقل به یک گذر مشرف باشد قطعه زمین جهات اربعه آن به هم چسبیده است و تقسیم نشده است.
• بر زمين
قسمت يا قسمتهايي (از حدود يك قطعه مالكيت) كه مجاور گذر قرار داشته باشد.
• کاربری
نحوه استفاده از اراضی شهر را کاربری زمين گویند. منظور از کاربری وضع موجود اراضی، فعاليتي است كه در اراضي مذكور وجود دارد . شرط صدور پروانه ساختمان کاربری زمین در طرح مصوب مي باشد.
• تفكيك زمين
تقسیم یک قطعه زمین یا ساختمان به دو یا چند قطعه کوچک‌تر به منظور مالکیت ویا استفاده مجزا از هر قطعه در راستای ماده 101 قانون شهرداری‌ها و ماده 6 قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری باید اقدام گردد.
• تجميع
تبديل چند قطعه زمين به يك قطعه بزرگتر (پس از حل مسايل مالكيت و ساير مسايل حقوقي) (عكس عمل تفكيك)
• مساحت باقيمانده (خالص) زمين
مساحت يك قطعه زمين بر اساس ابعاد مندرج در سند رسمي و پس از كسر سطوح واقع در معابر و يا سطح تخصيص يافته به ساير کاربری‌ها.
• اراضي خالي (ساخته نشده)
عبارت است از اراضي كه در داخل محدوده طرح مصوب هستند و اثر هيچگونه عمليات عمراني (ساخت و ساز) بر روي آنها مشاهده نمي‌گردد.
• اراضي باير
اراضی بایر شهری زمین‌هایی است که سابقه عمران و احیاء داشته وبه تدریج به حالت موات برگشته اعم از آن که صاحب مشخص داشته یا نداشته‌باشد.
• اراضی موات شهری
زمین‌هایی است که سابقه عمران و احیاء نداشته‌باشد، زمین‌های مواتی که علی‌رغم مقررات قانون لغو مالکیت اراضی موات شهری بدون مجوز قانونی از تاریخ 5/4/58 به بعد احیاء شده باشد همچنان در اختیار دولت می‌باشد.
• اراضي داير
زمین‌هایی است که آنها را آباد و احیاء نموده‌اند و در حال حاضر دایر و مورد بهر‌ه‌برداری مالک است. زمین‌های دایر مشمول این قانون صرفا اراضی کشاورزی یا آیش اعم از محصور یا غیرمحصور می‌باشد.
• واحد مسكوني
فضا يا محوطه‌اي است محصور و مسقف كه يك يا چند ورودي به شارع عام (كوچه، بازار،‌ خيابان، ميدان و…) و يا شارع خاص (راهرو مشترك، راه پله مشترك) داشته باشد و در آن يك يا چند خانوار سكونت داشته باشند و براي اسكان دائمي و يا ادواري مجهز شده باشد.
• آپارتمان
عبارت است از تعداد دو واحد مسكوني و بيشتر كه دسترسي به شارع خاص (راهرو، راه پله مشترك) داشته باشد و امكانات سكونت مستقل چند خانوار را دارد.
• خانوار
خانوار از چند نفر تشكيل مي‌شود كه با هم در يك اقامتگاه زندگي مي‌كنند و يا هم خرج هستند و معمولاً با هم غذا مي‌خورند. فردي كه به تنهايي در يك واحد مسكوني زندگي مي‌كند نيز يك خانوار محسوب مي‌شود.
• ساختمان
هر بنای سرپوشیده که برای مسکن و زندگی یا فعالیت دیگری درنظر گرفته‌شده‌است.
• ساختمان مسكوني
فضايي مسقف كه براي سكونت يك يا چند خانوار معمولي در نظر گرفته شده است. عنوان ساختمان مسكوني شامل هتل، مهمانسرا، آسايشگاه و نظير آن نخواهد بود.
• كاربري مختلط
عبارت است از تركيب چند عملكرد از کاربری‌هاي مختلف در يك قطعه زمين يا مالكيت. (عملكردهاي مربوط به کاربری‌هاي مختلف بايستي ضمن داشتن دسترسي جداگانه با هم سازگاري و همخواني داشته باشند).
• سطح اشغال
مقدار سطح مجاز جهت احداث بنا در یک قطعه زمین (معمولا به درصد مشخص می‌شود).
• سطح آزاد (حياط)
قسمتي از قطعه زمين هر كاربري كه بعد از احداث زيربناي مجاز باقي مي‌ماند.
• سطح زيربناي خالص طبقات
عبارت است از سطح كل زيربنا در طبقات با كسر تمامي فضاهايي كه براي پاركينگ، رفت و آمد (راهروهاي عمومي، آسانسور، پله و…) تخصيص داده شده است.
• مشاعات
به آن قسمت از سطوح بنا در هر قسمت از طبقات مانند راهرو، پلکان، آسانسور، پارکینگ، پیلوت، محل بازی، سالن اجتماعات و ورزش، انبارهای عمومی، موتورخانه عمومی، استخر، سطوح پشت‌بام، فضاهای ساخته‌شده عمومی، حیاط اتلاق می‌شود
• طبقه زيرزمين
عبارت است از طبقه‌اي كه بيشتر حجم آن پايين‌تر از سطح زمين قرار دارد و ارتفاع متوسط آن از كف گذر مجاور حداكثر 120 سانتيمتر باشد.
• حياط خلوت
فضاي غيرمسقف (يا سقف شفاف) كه بيرون از حجم بنا باشد و در مجاورت قطعه زمين همجوار قرار گيرد و از آن براي نورگيري و تهويه استفاده شود.
• پيلوت
عبارت است تمام یا قسمتی از طبقه همکف که به صورت فضای سرپوشیده و باز در زیر تمامی یا قسمتی از کف طبقه اول قرارمی‌گیرد. حداکثر سطح پیلوت معادل سطح آن قسمت از طبقه اول است که سقف پیلوت محسوب می‌گردد. ارتفاع پیلوت حداکثر 20/2 سانتی‌متر بوده و سطوح مشرف آن به معبر و فضای باز قطعه می‌بایستی کاملا باز و با نرده حفظ گردد.
• بالكن
سطح سرپوشيده در طبقات غيرهمكف بنا كه حداقل يك طرف آن باز باشد.
• نماي ساختمان
عبارت است از كليه سطوح خارجي ساختمان كه مشرف به فضاي باز، گذرگاههاي عمومي و حياط‌هاي اصلي و حياط خلوت باشند.
• بر ساختمان
خطی است که بعنوان مرز مشترک بین هر پلاک زمین با خیابان یا مرز مشترک بین ساختمان و فضای باز تعیین می‌شود.
• ارتفاع ساختمان
فاصله عمودي مرتفع‌ترين حد يك ساختمان (لبه دست‌انداز ‌بام، خرپشته، بادگير، دودكش، تجهيزات و يا هرگونه علائم) تا شيب متوسط گذرگاه يا معبر مجاور قطعه، ‌ارتفاع ساختمان ناميده مي‌شود.
• تراكم ساختماني
عبارت است از نسبت سطح كل بخش ساخته شده به سطح كل زمين
• تراکم پایه
تراکم حداقلی است که هر قطعه زمین با توجه به برنامه‌ریزی طرح جامع جهت حصول به جمعیت‌پذیری موردنظر طرح می‌تواند بدون پرداخت عوارض (حق تعدیل تراکم) اقدام به ساخت نماید.
• اشراف
هر گونه ديد مزاحم به حريم خصوصي ساختمان اشراف محسوب مي گردد.
• پروانه ساختمانی
طبق ماده 100 قانون شهرداری‌ها، کلیه مالکین اراضی و املاک واقع در محدوده شهر ویا حریم آن باید قبل از هر اقدام عمرانی یا تفکیک اراضی و شروع ساختمان از شهرداری پروانه اخذ نمایند.
• سطح کل زیربنا
مجموع سطوح ساخته‌شده در طبقات که در سطح مجاز یک قطعه زمین احداث می‌شود.
• تراكم ناخالص جمعيتي
نسبت جمعيت به مساحت كل محدوده‌اي مشخص.
• تراكم خالص جمعيتي
نسبت جمعيت به مساحت كاربري مسكوني در يك محدوده مشخص.
• پخی
عبارت است از خط موربی که سطح گوشه‌ای از زمین را که در نبش دو معبر قراردارد به منظور ایجاد دید مناسب رانندگی حذف نموده و آنرا جزء فضاهای شهری قرارمی‌دهد.
• دوربرگردان
عبارت است از فضاي باز انتـهاي مـعابر بـن بست، كه براي دور زدن وسايط نقليه پيش‌بيني مي شود.
• سطح معبر
متوسط اختلاف ارتفاع بالاترين و پايين‌ترين نقطه گذر يا گذرهاي مشرف به قطعه زمين
• گذر پياده
معبري است كه فقط براي عبور عابرين پياده طراحي شده باشد.
• گذر سواره
معبري است كه براي عبور و مرور وسايط نقليه طراحي شده باشد.
• راه عبوري
ادامه راههاي برون شهري دو خطه دو طرفه در داخل شهرهاي معمولاً كوچك و متوسط و يا روستا است به شرط آن كه عملكرد عبوري آنها در داخل شهر يا روستا نيز حفظ شود. براي اين منظور بايد ورود و خروج وسايل نقليه به آن كاملاً طراحي و تنظيم شود و فاصله تقاطع‌هاي همسطح آن از يكديگر كمتر از 5/2 كيلومتر نباشد.
• راه شریانی درجه یک
راهی است که در طراحی و بهره‌برداری از آن به جابجایی وسائل نقلیه موتوری برتری داده‌می‌شود. برای رعایت این برتری راه‌های شریانی درجه یک ارتباط با شبکه راه‌های برون شهری را تأمین‌می‌کند. با اعمال درجات مختلفی در کنترل دسترسی، راه‌های شریانی درجه یک به آزاد‌راه، بزرگراه و راه عبوری دسته‌بندی می‌شوند.
• معبر شرياني درجه 2
راهي است كه در طراحي و بهره‌برداري از آن به جابجايي و دسترسي وسايل نقليه موتوري برتري داده مي‌شود. ‌براي رعايت اين برتري، حركت پياده از عرض خيابان كنترل مي‌شود. راههاي شرياني درجه 2 داراي عملكرد درون شهري هستند كه خود به دو گروه تقسيم مي‌شوند. شرياني‌هاي درجه 2 اصلي و شرياني‌هاي درجه 2 فرعي (جمع و پخش كننده)
• خيابانهاي محلي
خيابانهايي هستند كه در طراحي و بهره‌برداري از آنها، نيازهاي وسايل نقليه موتوري، دوچرخه‌سوار، و پياده با اهميت يكسان رعايت مي‌شود. براي رعايت حال پياده و دوچرخه‌سوار، سرعت وسايل نقليه موتوري در اين خيابانها پايين نگه داشته مي‌شود.
• پاركينگ عمومي
عبارت است از محلي كه افراد در موقع مراجعه به نقاط مختلف شهري از قبيل مراكز محلات، نواحي، مناطق و شهر بتوانند اتومبيل خود را در آن پارك نمايند.
• پاركينگ اختصاصي
عبارت است از مكاني كه صاحبان اتومبيل بدليل ارتباطي كه با آن مكان دارند، مي‌توانند اتومبيل خود را در آن متوقف سازند، ‌اين محل مي‌تواند پاركينگ منزل و يا محل كار باشد.
• تعمير اساسي
عبارت است از هر گونه تعمير استخوانبندي و يا سقف ساختمان كه از نقطه نظر ايمني ضرورت داشته باشد.
• تعمير غيراساسي
اقدامات تعميري ساختمان كه شامل تعمير اساسي نگردد، مانند لوله‌كشي، سيم‌كشي، رنگ‌آميزي و غيره.
• پهنه گردشگري و گذران اوقات فراغت در حريم
پهنه‌هاي قابل استفاده به منظور تفريح و تفرج، گردشگري، ورزش‌هاي مرتبط با طبيعت و گذران اوقات فراغت.
• پهنه کشاورزي و باغداري در حريم
پهنه‌هايي که بخش عمده اراضي آنها در زمينه کشاورزي (باغداري، زراعت، دامداري و …) مورد استفاده قرار مي‌گيرد و فعاليت کشاورزي در آنها جنبه اقتصادي دارد.
• کاربري مسکونی مشروط به تأمین خدمات
اراضي پيش‌بيني شده براي توسعه آتي شهر، که، توسعه اين اراضي پس از توسعه اراضي واقع در ساير کاربري‌هاي پيشنهادي طرح و انسجام کالبدي بافت موجود ميسر خواهد بود.
تبصره: درصورت وجود تقاضاي تعيين تكليف از سوي مالك يا مالكين، ايجاد يا احداث معابر از بين اين اراضي توسط شهرداري (كه نياز به رضايت مالك يا مالكين دارد) و ساير مسايل فني و حقوقي كه منوط به تعيين تكليف مسکونی مشروط مي باشد، مي بايست پس از انجام توافقات با مديريت شهر(شورا ي شهر و شهرداي) و پرداخت حقوق شهر طرح تفكيكي تهيه و مورد تاييد سازمان مسكن و شهرسازي استان قرار گيرد.
تبصره: اولویت تفکیک این کاربری ها پس از تفکیک کاربری های پیشنهادی مسکونی است و می بایست با کسب نظر مدیریت شهری (شورا و شهرداری) طبق شرایط زیر صورت پذیرد.
1- 30 درصد کاربری ها در دوره 5 ساله طرح
2- 30 درصد کاربری ها در دوره 5 ساله دوم طرح
3- 40 درصد کاربری ها در دوره مانده تا پایان طرح
• ضوابط نحوه استفاده از زمين
انواع كاربري اراضي واقع در محدوده شهر بر حسب گروه‌هاي اصلي و فرعي در قالب جدول ذيل تعيين شده و در نقشه كاربري اراضي پيشنهادي، بنا به نياز شهر و محلات محدوده هر كاربري مشخص گرديده است، كه ضوابط و مقررات مربوط به هر كاربري در ادامه گزارش ارائه شده است.

جدول شماره (1): طبقه بندي انواع کاربری‌هاي اراضي در طرح توسعه و عمران (جامع) گراش
نوع كاربري مقياس تعريف
مسكوني محله ساختمانهاي تك واحدي و مجتمع هاي چند خانواري و آپارتماني چندواحدي و خوابگاههاي دانشجويي خارج از محوطه دانشگاه
آموزش، تحقيقات و فناوري شهر مدارس عالي، دانشگاهها، دانشكده ها، دانشسراها، حوزه هاي علميه و مراكز تحقيقاتي و پژوهشي و علمي و كاربردي
آموزشي محله آموزشهاي پيش دبستاني (مهدكودك، آمادگي، دبستان)
ناحيه كلاسهاي سوادآموزي، مدارس راهنمايي، دبيرستان و پيش دانشگاهي
منطقه هنرستانهاي صنعتي وابسته به آموزش و پرورش و مجتمع هاي آموزشي فني و حرفه اي وزارت كار و امور اجتماعي
شهر مدارس اسلامي، مدارس كودكان استثنايي، مراكز پرورش استعدادهاي درخشان، مدارس شاهد
اداري و انتظامي ناحيه شوراهاي حل اختلاف
منطقه مجتمع هاي قضايي، ادارات آب و برق، گاز، مخابرات، آموزش و پرورش، راهنمايي و رانندگي، تأمين اجتماعي، پست، ثبت احوال، ثبت اسناد، اموز اقتصادي و مالياتي، راهنمايي و رانندگي، كلانتري، آگاهي و پايگاههاي بسيج
شهر ادارات كل و شركتهاي وابسته به وزارتخانه ها و سازمانهاي مستقل دولتي و نهادهاي عمومي غيردولتي، ستاد نيروهاي نظامی و انتظامي و ساير مراكز انتظامي شهرداري و شوراي اسلامي شهر، دادگستري و زندانهاي موجود و مراكز بازپروري و كانوهاي اصلاح و تربيت و سرپرستي بانكها
خارج از محدوده شهر زندان و پادگان
تجاري محله واحدهاي خريد روزانه (خوار و بار، ميوه و سبزي، نانوايي، قصابي و امثالهم)
ناحيه واحدهاي خريد هفتگي (سوپرماركت، فروشگاههاي مصرف شهر و روستا، نوشت افزار، قنادي و آجيل فروشي و …) شعب بانكها و صندوق هاي قرض الحسنه و موسسات مالي و اعتباري، بنگاههاي معاملات املاك، بازارچه ها، فروشگاهاي منسوجات، پلاستيك، لوازم خانگي، لوازم صوتي و تصويري، كتابفروشي ها، رستورانها، شركتهاي بيمه، داروخانه و انواع مشابه ديگر
شهر عمده فروشي ها، راسته هاي صنوف مختلف و بورسها، بازار، شركتهاي بازرگاني و تجاري، واحدهاي خريد خاص و بلندمدت مانند فروشگاهاي بزرگ زنجيره اي، مبل فروشي ها، پوشاك، شعب مركزي بانكها و موسسات مالي و اعتباري، موسسات تجاري واردات و صادرات كالا، نمايندگي فروش عرضه وسايل نقليه، فروشگاه عرضه قطعات يدكي وسايل نقليه و فروشگاه عرضه صنايع دستي و فرش، تالارهاي پذيرايي، تعميرگاههاي لوازم خانگي و خودرو، نمايندگي موسسات تجاري خارجي

تجاري، خدماتي (انتفاعي، غيرانتفاعي)
خدمات انتفاعي محله دفاتر (پست، اموز مشتركين تلفن همراه، فروش روزنامه و مجله)، آرايشگاههاي زنانه و مطب پزشكان
ناحيه پليس 10+، آموزشگاههاي خصوصي، دفاتر (وكالت، مهندسي و نقشه برداري، ثبت اسناد، ازدواج و طلاق، شركتهاي پيمانكاري و مشاور و خدمات)، آزمايشگاههاي طبي و تخصصي، مراكز راديولوژي، سالن هاي ورزشي كوچك، مركز مشاوره درماني و خانوادگي)
منطقه ارائه خدمات انترنت، دفاتر حسابرسي، مراكز ام آر آي و مشابه، آمبولانس خصوصي، درمان اعتياد، فيزيوتراپي، مراكز كاريابي، مركز معاينه فني خودرو، رسانه هاي ديجيتال انتفاعي، راديولوژي، مطب پزشكان
خدمات غيرانتفاعي
شهر دفاتر احزاب، تشكل هاي مردم نهاد، موسسات خيريه، اتحاديه ها، مجامع، انجمنها، تعاونيها، رسانه هاي ديجيتال خبي، هيات هاي ورزشي و آموزشگاههاي مذهبي (به غير از حوزه هاي علميه)
ورزشي محله زمينهاي بازي كوچك
ناحيه زمينهاي ورزشي و سالنهاي كوچك ورزشي و استخرها
شهر ورزشگاهها و مجتمع هاي ورزشي، زورخانه ها، مجموعه هاي آبي ورزشي
درماني محله مراكز بهداشت و تنظيم خانواده، درمانگاهها
ناحيه پلي كلينيك ها
منطقه مراكز انتقال خون، بيمارستانهاي كمتر از 46 تخت و مراكز اورژانس
شهر بيمارستانهاي اصلي شهر، زايشگاهها، بيمارستانها، مراكز توانبخشي و مراكز نگهداري كودكان بي سرپرست و سالمندان، معلولين و جانبازان و درمانگاههاي دامپزشكي
فرهنگي ـ هنري ناحيه كتابخانه ها و سالنهاي اجتماعات كوچك، كانونهاي پرورش فكري كودكان و نوجوانان، سينما
شهر كتابخانه مركزي و تخصصي، نگارخانه، فرهنگسرا و مجتمع هاي فرهنگي، سالن اجتماعي، سينما، تئاتر، سالن كنسرت، موسسات و دفاتر مركزي روزنامه و مجله، مراكز صدا و سيما
پارك محله بوستان (پارك) محله اي
ناحيه بوستان (پارك) ناحيه اي
شهر بوستان (پارك) اصلي شهر
مذهبي محله مساجد، حسينيه ها و فاطميه ها
شهر مساجد بزرگ و مسجد جامع شهر، مصلي، مهديه، كليساها، كنيسه ها و …
تجهيزات شهري ناحيه ايستگاههاي جمع آوري زباله، ايستگاههاي آتش نشاني، ميادين ميوه و تره بار، اورژانس 115، جايگاههاي سوخت
شهر گورستانهاي موجود، نمايشگاههاي دائمي و مراكز امداد و نجات هلال احمر
خارج از محدوده شهر كشتارگاه، گورستان، مركز دفع بهداشتي زباله، ميدان مركزي ميوه و تره بار، حمل و نقل بار
تأسيسات شهري محله ايستگاههاي تنظيم فشار گاز، آب و فاضلاب، سرويسهاي عمومي بهداشتي
منطقه مخازن آب زميني و هوايي، تصفيه خانه هاي آب و فاضلاب و پسماند ايستگاههاي تنظيم فشار گاز
حمل و نقل و انبارداري محله معابر و پاركينگ هاي محله اي و ايستگاههاي مترو
ناحيه معابر، پاركينگهاي عمومي و اتوبوسراني شهري، پايانه هاي مسافربري
شهر معابر، پايانه هاي مسافربري درون شهري و بين شهري، پاركينگهاي بزرگ و كوچك و سردخانه ها
خارج از محدوده شهر انبارهاي اصلي كالا، فرودگاه، سيلو و سردخانه ها
نظامي شهر پادگانها و آمادگاههاي موجود نيروهاي نظامي
باغات و كشاورزي محله زمينهاي كشاورزي و باغات و واحدهاي باغ مسكوني
تاريخي شهر اماكن و محوطه هاي تاريخي، موزه ها، بناهاي يادبود، آرامگاه مشاهير، اماكن متبركه و حريمهاي تملك شده آنان
طبيعي شهر سطوحي كه جهت جنگلهاي طبيعي و فضاي سبز دست كاشت (غير از پاركها) مي يابد.
حريم شهر حريم قانوني رودخانه ها، مسيلها و راه حريم قانوني تملك تأسيسات زيربنايي آب و برق و گاز و نفت و فاضلاب
تفريحي ـ گردشگري شهر هتل، مسافرخانه، مهمانپذير و مهمانسراها، هتل آپارتمان و متل، شهر بازي، تفريحي ويژه، پاركهاي جنگلي و اردوگاههاي جهانگردي
خارج از محدوده شهر باغ وحش
ماخذ: تعاريف و مفاهيم كاربري هاي شهري و تعيين سرانه آنها (مصوب 10/3/1389) شوراي عالي شهرسازي و معماري ايران

2- ضوابط و مقررات کاربری‌هاي مختلف
اين ضوابط جهت صدور مجوز به منظور تفكيك اراضي و صدور پروانه ساختماني و با هدف كنترل ساخت و سازها و هدايت آنها در مسير تعيين شده جهت توسعه و عمران بافت موجود و توسعه آتي گراش تدوين گرديده است. بديهي است قوانين و مقررات بالادست مانند مصوبات شوراي عالي شهرسازي، هيات وزيران و مجلس شوراي اسلامي همواره بر اين مقررات تقدم دارد. ضمن آن كه در هر يك از مقاطع زماني، بنا بر ضرورت، امكان تجديد نظر، توسط دستگاه هاي ذيصلاح در هر يك از مواد و بندهاي آن وجود خواهد داشت. ضمن آنکه در هنگام تهیه طرح تفصیلی کلیه کاربری‌ها، تراکم‌ها و ….. تدقیق خواهندشد.
2-1- كاربري مسكوني:
عملكرد استفاده اصلي در پهنه‌هاي مسكوني، سكونت است و بدليل نياز اين نوع كاربري به کاربری‌هاي خدماتي استقرار برخي از کاربری‌هاي ديگر كه تحت عنوان کاربری‌هاي مجاز از آنها نام برده مي‌شود بلامانع است.
2-1-1- استفاده‌هاي مجاز
با رعايت ضوابط و مقررات هر عملكرد و مشروط بر اينكه جانمايي اين کاربری‌ها بر اساس طرح تعيين شده باشد، استفاده‌هاي مجاز عبارتند از:
• احداث ساختمانهاي مسكوني بر طبق تراكم‌هاي پيشنهادي طرح جامع
ع احداث خوابگاه، ‌پانسيون، منازل سازماني و واحدهاي مسكوني دسته‌جمعي
• احداث حداكثر يك واحد از مشاغل خانگي، مانند مطب پزشكان، دوزندگي، آرايشگاه، تدريس خصوصي، كارگاه صنايع دستي مشروط بر اينكه 10 درصد از سطح پلاك و حداكثر 30 مترمربع را بيشتر اشغال ننموده و شاغلين اصلي از ساكنين همان واحد مسكوني باشند.
• احداث واحدهاي تجاري در حد خرده فروشي و تامين مايحتاج روزانه مانند: خواروبارفروشي، لبنياتي، نانوايي، قصابي و ‌ميوه فروشي تا سقف تامين کاربری‌هاي تجاري محله‌اي
• احداث تأسیسات و تجهيزات شهري، مانند باجه پست، ‌ترانسفورماتور، منبع آب با رعايت ضوابط مربوطه
2-1-2- استفاده‌هاي مشروط
• احداث واحدهاي آموزشي عمومي در سطح مهدكودك، كودكستان، دبستان، مدرسه راهنمايي و دبيرستان بصورت مستقل از واحدهاي مسكوني در بر معابر بيش از 12 متر تا 20 متر و بطوريكه داراي دو دسترسي باشند و با رعايت حد نصاب تفكيك آموزشي مجاز است.
• احداث تأسیسات رفاهي مانند شيرخوارگاه، مركز مشاوره و رفاه خانواده، مراكز ورزشي محله‌اي، بناهاي مذهبي در حد مسجد و حسينيه، بناهاي فرهنگي مانند كتابخانه، موزه و كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، فضاهاي سبز محله‌اي و بازي كودكان، مراكز بهداشتي مانند حمام و توالت‌هاي عمومي بصورت مستقل از واحدهاي مسكوني مجاز است. مشروط بر اينكه در بر خيابانهاي 12 متر تا 20 متر قرار گيرد.
2-1-3- استفاده‌هاي ممنوع
هر نوع استفاده ديگر از اراضي مسكوني غير از استفاده‌هاي مجاز و مشروط مطرح شده، ممنوع مي‌باشد.
2-1-4 – ضوابط مربوط به تفكيك زمين
حداقل مساحت قطعات تفكيكي در محدوده با تراكم كم 250 مترمربع مي‌باشد (با حداقل عرض قطعه 10 متر)
– تبصره: به منظور تشويق به ساخت وساز در بافت هاي متخلل درون شهري، در مساحت هاي کمتر از 5000 متر مربع حداقل تفکيک به ميزان 20 درصد کمتر از حداقل تعيين شده (200 متر مربع) با عرض حداقل 5/10 متر امکان پذير است .
حداقل مساحت قطعات تفكيكي در محدوده با تراكم متوسط 350 مترمربع مي‌باشد (با حداقل عرض قطعه 12 متر)
• حداقل مساحت قطعات تفكيكي در محدوده با تراكم زياد 450 مربع مي‌باشد (با حداقل عرض قطعه 15 متر)
• حداقل مساحت قطعات تفكيكي در محدوده با تراكم ويژه 800 مربع مي‌باشد (با حداقل عرض قطعه 25 متر)
– تبصره: درتفکيک اراضي با توجه به شکل زمين و محدوديت هاي طراحي عدول حداکثر 10 درصد قطعات از حداقل تعيين شده (به ميـزان حداکثر30 درصد حداقل مساحت اوليه-250 متر مربع-) بلا مانع است.
• چنانچه در چند قطعه تفكيكي قصد احداث يك ساختمان باشد، قطعات تفكيكي قبل از صدور پروانه مي‌بايست تجميع شده و مراحل قانوني ذيربط طي شود.
• شكل و اندازه قطعات تفكيكي مي‌بايست طوري باشد كه احداث ساختمان در آنها مانع استفاده صحيح از قطعات مجاور نگردد.
• در زمان تفكيك اراضي، رعايت ضوابط و مقررات مربوط به معابر در مورد عقب‌نشيني الزامي است.
• تفكيك اراضي شهري بايستي بر اساس قانون نظام مهندسي و توسط افراد داراي صلاحيت انجام گيرد.
• تفكيك اراضي بيش از يك هكتار ضمن تهيه توسط مهندس ذيصلاح مي بايست توسط سازمان مسكن و شهرسازي استان مورد تاييد قرار گيرد.
ميزان سرانه‌هاي کاربري خدماتي در اراضي مسکوني با مساحت بين 1 تا 10 هکتار
– در تفکيک اراضي بيش از يک هکتار با توجه به ميزان آنها بايد علاوه بر قطعات مسکوني، ساير کاربري‌هاي موردنياز براساس ميزان سرانه‌هاي تعيين‌شده، در طرح پيش‌بيني شود. (مطابق جدول)

جدول شماره (2):سرانه و فضاي موردنياز خدماتي در تفكيك زمين به بر حسب اندازه قطعات تفکيکي- متر مربع
نوع استفاده از زمين اراضي 10000 الي 30000 مترمربع اراضي 30001 الي 50000 مترمربع اراضي 50001 الي 75000 مترمربع اراضي 75001 الي 100000 مترمربع
سرانه مساحت سرانه مساحت سرانه مساحت سرانه مساحت
تفريحي و ورزشي پارک و فضاي سبز 2/5 350-1050
3 2100-1260
4 2800-4200
4 5600-4200

ورزشي
تأسيسات و تجهيزات برق، تلفن، آب، آتش‌نشاني، و … 0 0 0 0 0/5 350-525
0/5 525-700

تجاري خرده‌فروشي 5/0 210-70
5/0 350-210
5/0 525-350
1 1050-1400

بهداشتي و درماني درمانگاه 0 0 0 0 0 0 1 1050-1400
آموزشي آمادگي و دبستان، راهنمايي 0 0 2.5 1750-1050
2 1400-2100
1.75 1837.5-2450
پارکينگ عمومي 0 0 0 0 0 0 5/0 525-700
سرانه شبکه 18 7560-2520 20 8400-14000 20 14000-21000 25 26250-35000

جمع سرانه خدماتي (بدون لحاظ تجاري) با شبکه 21 2940-88820 26 18200-10920 27 28350-18900 33.75 47250-35437

سهم خدماتي (درصد) 29.4 36.4 37.8 47.25

به منظور تخصيص سرانه هاي خدماتي ذكر شده در جدول فوق براي هريك از قطعات تفكيكي مورد برنامه ريزي به شرح ذيل عمل گرديده است.
– در نظر گرفتن سرانه هاي خدماتي ملاك عمل در پيش بيني خدمات در سطوح مختلف عملكردي
– لحاظ آستانه جمعيتي لازم براي هريك از محدوده ها براي دريافت خدمات
– محاسبه ظرفيت لازم براي جمعيت پذيري هريك از محدوده هاي مذكور
– تلفيق فضاي سبز و فضاي ورزشي به منظور دست يافتن به يك سرانه مطلوب با توجه به اندازه قطعات
– در نظر گرفتن سرانه ارتباطي با توجه به الگوهاي تفكيكي رايج و با لحاظ اندازه متوسط واحدهاي احداث شده در طي 10 سال گذشته در شهر گراش
– به منظور برآورد فضاي مورد نياز در هر يک از قطعات تفکيکي بايستي بر اساس فرمول ذيل عمل گردد.
زمين مورد نياز براي کاربري خدماتي=
مساحت زمين مورد تفکيک بر حسب هکتار*سرانه هر يک از فضاهاي خدماتي بر اساس جدول شماره 2*تراکم ناخالص جمعيتي ملاک عمل (140)

– با لحاظ تراکم جمعيتي 140 نفر در هکتار مساحت مورد نياز براي هر يک از خدمات حسب جدول شماره 2 خواهد بود.
– براي اراضي بيش از 10 هكتار جهت تأمين فضاهاي عمومي و خدماتي و همچنين شوارع و معابر مورد نياز اختصاص حداقل 50 درصد از مساحت زمين به خدمات فوق الذكر الزامي مي باشد.
• شهرداري موظف است علاوه بر تامين خدمات مورد نظر در هر يک از قطعات تفکيکي، عوايد حاصل از مازاد سهم پيش بيني شده در جدول فوق را جهت تامين فضاهاي ناحيه اي ، شهري و فراشهري اختصاص دهد.

2-1-5- ابعاد، تناسب قطعات و نحوه دسترسي
• تفكيك اراضي بايد به ترتيبي انجام پذيرد كه موجب از بين رفتن درختان نگردد.
• به منظور ايجاد قطعات بزرگ و احداث مجموعه‌هاي مسكوني، تجميع قطعات بلامانع است.
• مساحت قطعات مسكوني ملاك عمل، جهت تعيين سطح اشغال ، تراكم ساختماني و زيربناي طبقات مساحت نهايي ملك پس از اقدامات عمراني از قبيل تعريض و…….خواهد بود و شهرداري مي بايست از راه هاي ديگري مانند تخفيف در عوارض و….. جبران نمايد.
• در تفكيك اراضي بايد ضوابط و معيارهاي شهرسازي و تامين عرض مناسب گذرها، دوربرگردان‌ها و تخصيص نيازهاي اعلام شده شهري انجام گيرد.
• دسترسي به كليه قطعات مسكوني جديد مي‌بايست از طريق خيابانهاي جمع و پخش كننده محله‌اي و معابر دسترسي انجام گيرد.
• دسترسي به قطعات آپارتماني مسكوني از معابر با عرض كمتر از 10 متر مجاز نمي‌باشد.

2-1-6- ضوابط مربوط به احداث ساختمان
2-1-6-1- تراكم ساختماني
در طرح جامع 3 نوع تراكم ساختماني در نظر گرفته شده است كه شرط استفاده از اين تراكم‌ها رعايت حد نصاب تفكيك عرصه پلاكها مي‌باشد. بر اين اساس تراكم‌هاي مجاز عبارتند از:

جدول شماره (3): تراكم هاي ساختماني مجاز در شهر گراش
نوع تراكم حداقل مساحت تفكيكي (مترمربع) حداقل بر قطعه (متر) حداقل عرض گذر حداكثر تراكم ساختماني (درصد) حداكثر سطح اشغال (درصد) حداكثر طبقات حداكثر ارتفاع (متر)
كم 250 5/10 10 120 60 2 40/9
متوسط 350 12 12 160 60 3 5/13
زياد 450 15 16 200 55 4 5/16
‌ويژه 800 25 20 260 45 8 30
• تراكم ويژه صرفا جهت كاربري هاي مختلط مي باشد و الزما مي بايست بر اساس تقاضاي سرمايه گذار و با تهيه طرح توجيهي و تاييد سازمان مسكن و شهرسازي و در صورت نياز كميسيون ماده پنج صورت گيرد.
تبصره: تراكم پايه شهرگراش، با توجه به شرايط وضع موجود و بررسي‌هاي صورت گرفته 60 درصد تعيين شده است.
2-1-6-2- حداكثر سطح اشغال ساختمان
• حداقل مساحت واحد مسکونی در کلیه تراکم‌ها در پهنه‌های مسکونی پیشنهادی، 100 مترمربع بصورت خالص خواهدبود.
• تبصره: مسكن مهر و بافت فرسوده تابع ضوابط خـاص اعـلام شده از سوي نهادهاي ذيربط مي باشد.
• حداكثر مساحت زيربناي طبقه همكف بر اساس جدول فوق و با توجه به تراكمهاي پيشنهادي، 45، 55 و60 درصد مساحت قطعه زمين مي‌باشد.
• بطور كلي در تمامي قطعات شمالي- جنوبي، محل سطح اشغال جهت بناي ساختمان بايستي در شمال زمين در نظر گرفته شود كه حجم‌هاي ساختماني به نور آفتاب و فضاي باز قطعات مجاور صدمه وارد نكند و اگر تفكيك زمين از قبل بصورت شرقي – غربي صورت گرفته باشد، ترجيحاً ساختمان بايستي در قسمت غرب زمين ايجاد گردد.
2-1-6-3- حداكثر ارتفاع ساختمان
• حداكثر ارتفاع ساختمان در قطعات مسكوني در محدوده‌هاي با تراكم كم براي يك طبقه با پيلوت معادل 80/5 متر و براي دو طبقه با پيلوت 40/9 متر (بدون احتساب جان پناه و خرپشته) مي‌باشد.
• حداكثر ارتفاع ساختمان مسكوني در محدوده با تراكم متوسط براي سه طبقه با پيلوت معادل 5/13 متر (بدون احتساب جان پناه و خرپشته) مي‌باشد.
ش حداكثر ارتفاع ساختمان مسكوني در محدوده با تراكم زياد براي چهار طبقه با پيلوت معادل 5/16 متر (بدون احتساب جان پناه و خرپشته) مي‌باشد.
• با توجه به اينكه حداكثر تعداد طبقات در شهر معادل 4 طبقه مي باشد جهت ايجاد بنا هاي ويژه تا حداكثر دو برابر تعداد طبقات يعني 8 طبقه منوط به رعايت ساير ضوابط مربوطه كه در جدول فوق بيان گرديده، وتهيه طرح توجيهي وتاييد مراجع ذيصلاح مجاز مي باشد.
• ارتفاع پيلوت در طبقه همكف جهت پاركينگ و طبق ضوابط 20/2 متر مجاز است كه اين ارتفاع جزء تراكم محاسبه نخواهد شد.
• حداكثر ارتفاع جان پناه 90 سانتيمتر است.
2-1-6-4- نحوه استقرار ساختمان در زمين
• رعايت ضوابط مربوط به حريم اشراف بناها در مورد كليه بناهايي كه در مجاورت يك قطعه مالكيت احداث مي‌شود الزامي است.
• احداث هر گونه پيش‌آمدگي (بالكن، پاگرد، ‌سايه‌بان و…) بيرون از حد قطعه مجاز نمي‌باشد. مگر از طبقه اول به بالا (ارتفاع بيشتر از 5/3 متر از سطح معبر) و در معابر بيش از 10 متر كه در اين صورت حداكثر پيش‌آمدگي خارجي در بر ساختمان عرض مفيد پياده‌رو است و نبايد از 80 سانتيمتر تجاوز كند.

2-1-6-5- حداقل تعداد پاركينگ
• به ازاء‌ هر واحد مسكوني در بافت‌هاي نوساز پيش‌بيني يك واحد و در بافت‌هاي قديمي 5/0 واحد پاركينگ ضروري است.
• در مجتمع‌هاي آپارتماني به ازاء هر واحد آپارتمان تا 130 مترمربع خالص1 واحد و به ازاء هر واحد 131 متر مربع تا 160 متر مربع 5/1 واحد و بيش از 160 متر مربع 2 واحد پاركينگ تامين گردد.
• سطح لازم به ازاء هر پاركينگ 20 مترمربع در مسكوني تك واحدي يك طبقه و 25 مترمربع براي چند واحدي تعيين مي‌گردد.
• در ساختمان‌هایی كه پيلوت احداث نمي‌شود حداقل ارتفاع پاركينگ 20/2 متر و حداقل ارتفاع ورودي پاركينگ 2 متر مي‌باشد.
• پاركينگ بايد دسترسي مستقيم به طبقات داشته باشد (پله – آسانسور)
• تبصره1: شهرداري موظف است در بافت هاي فرسوده و قديمي كه امكان تامين پاركينگ وجود ندارد در قباله اخذ عوارض مربوطه اقدام به تامين پاركينگ يا فضاهاي باز به اين منظور نمايد .
• تبصره2: در واحدهاي مسكوني كه دسترسي سواره به حياط از معبر وجود دارد محوطه حياط بعنوان پاركينگ (حداكثر يك واحد پاركينگ) قابل قبول است.

• تبصره3: در ارتباط با فعاليت‌هايي كه نياز پاركينگ آن‌ها كمتر از 3 واحد باشد و به دلايل مختلف تأمين فضاي لازم پاركينگ ويژه آن‌ها در محل امكان‌پذير نباشد، شهرداري مي‌تواند نسبت به اخذ هزينه معادل مربوطه اقدام و به مصرف تأمين پاركينگ عمومي در فاصله کمتر از 150 متر از پلاک مورد نظر برساند. بديهي است در ساير موارد تامين پارکينگ در محل الزامي است.
• تبصره4: به منظور امکان برنامه‌ريزي تامين پارکينگ مورد نياز در بخش‌هاي مختلف، لازم است در صورت امکان، پارکينگ گروهي مورد نياز توسط خود متقاضيان تامين گردد و در غير اين‌صورت حساب بانکي ويژه‌اي توسط شهرداري ايجاد و عوايد حاصل از عوارض پارکينگ گروهي در حساب مذکور ذخيره و جهت تامين پارکينگ در محلات مختلف شهر مورد استفاده قرار گيرد.
• حداقل عرض ورودي پارکينگ در بناهاي مسکوني با 1 يا 2 واحد مسکوني برابر 2.5 متر و در بناهاي مسکوني با 3 تا 24 واحد مسکوني 3 متر و در ساير بناهاي مسکوني برابر 5 متر است.
• در هر قطعه مسکوني تنها پيش‌بيني يک درب سواره‌رو مجاز است. مگر آنکه بر قطعه بيش از 25 متر باشد. به عبارت ديگر بين هر دو درب سواره‌رو در بر هر قطعه مالکيت حداقل بايد 20 متر فاصله وجود داشته باشد.
• در صورت استفاده از رامپ، حداقل ارتفاع مفيد آن از زير ساختمان 85/1 متر است و شيب آن نبايستي از 15% بيشتر باشد.
• حداقل عرض رامپ براي دسترسي به پاركينگ جهت حداكثر 24 اتومبيل 5/3 متر و از 25 اتومبيل بيشتر از 5 متر است. در صورتي كه عرض 5 متر درنظر گرفته نشود، ‌پاركينگ بايد داراي ورودي و خروجي جداگانه با حداقل عرض 5/3 متر باشد.
• حداقل عرض رامپ در محل چرخش (بيش از 60 درجه تغيير مسير) برابر 4 متر مي‌باشد.
• شروع شيب رامپ نبايد به هيچ وجه از حد مالكيت بيشتر باشد.
• حداقل طول محل پارک هر اتومبيل برابر 5 متر است.
• حداقل فضاي گردش هر اتومبيل جهت ورود و خروج به محل پارک با چرخش 90 درجه، مربعي به ابعاد 5 متر در 5 متر مي‌باشد.
• حداقل عرض پارکينگ (فاصله محور تا محور ستون و يا محور تا محور ديوار باربر) در حالت‌هاي مختلف به شرح زير است. ضمناً درصورتي که عرض ديوار و يا ستون بتني (پس از اندود و نازک‌کاري) به گونه‌اي باشد که عرض فضاي مفيد پارکينگ نسبت به عرض‌هاي نوشته شده در زير بيش از 35 سانتي‌متر اختلاف داشته باشد، لازم است حداقل فضاي مفيد تامين گردد.
• براي يک اتومبيل برابر3 متر
• براي دو اتومبيل برابر 5 متر
• برابر سه اتومبيل برابر 50/7 متر و بيش از سه اتومبيل به ازاي هر اتومبيل 5/2 متر افزوده مي‌شود.
تصوير شماره (1): حداقل عرض پارکينگ در حالات مختلف

• استفاده‌هاي مجاز زيرزمين عبارتند از پارکينگ اتومبيل‌ها، انباري واحدهاي مسکوني، فضاهاي تاسيساتي واحدهاي مسکوني (مانند موتورخانه، پمپ آب و …)، فضاهاي خدماتي مربوط به واحدهاي مسکوني (همچون سالن اجتماعات، استخر، سالن ورزش و …). بديهي است در صورت استفاده از زيرزمين به عنوان فضاهاي تاسيساتي و يا خدماتي لازم است تمهيدات ويژه مربوطه از نظر تاسيسات، تمهيدات فني، تمهيدات ايمني و آتش‌نشاني و … پيش‌بيني شود. استفاده از زيرزمين به عنوان واحد مسکوني (به صورت مستقل و يا سرايداري) و يا تجاري ممنوع است.
2-1-6-6- ساير فضاهاي باز
• حداقل مساحت حياط خلوت و حياط‌هاي داخلي براي نورگيري فضاهاي اصلي ساختمان (پذيرايي، ناهارخوري، نشيمن، اتاق خواب‌ها) 12 متر مربع است و حداقل عرض آن 3 متر مي‌باشد.
• حياط خلوت بر گذرها كه بصورت عقب‌نشيني اختياري در ساخت بناي احداثي در نظر گرفته شود، مساحت آن هر اندازه باشد، جزء زيربنا محسوب نمي‌گردد.
• حداقل نورگيري جهت آشپزخانه 6 مترمربع است.
• حداقل مساحت پاسيو جهت نورگيري اتاق‌ها و فضاهاي اصلي يك واحد مسكوني 6 مترمربع و عرض آن حداقل 2 متر است.
• مساحت حياط‌خلوت‌ها و نورگيرها كه منطبق بر ضوابط احداث گردند جز زيربناي مجاز محسوب نخواهد شد.
• در يك مجتمع مسكوني در مواردي كه اطاق‌هاي دو واحد مسكوني مستقل از يك حياط خلوت يا پاسيو نور مي‌گيرند فاصله پنجره‌هاي مقابل يكديگر (در اطاق‌هاي اصلي) نبايد از 6 متر كمتر باشد.
ضوابط تامين فضاي باز
تامين فضاي باز به ازاي هر واحد بر اساس جدول شماره 4 الزامي است.
جدول شماره (4): حداقل فضاي باز مورد نياز به ازاي هر واحد
رديف الگوي سکونت تعداد واحد در بنا (واحد) فضاي باز به ازاي هر واحد (مترمربع)
1 تک خانواري 1 50
2 دو خانواري 2 واحد 40
3 چند خانواري 3 تا 8 واحد 35
4 مجتمع مسکوني 9 تا 20 واحد 30
5 مجتمع‌هاي مسکوني بزرگ بيش از 20 واحد 25
6 بافت هاي فرسوده و قديم شهري 6 واحد و بيشتر 20
2-1-6-7- ضوابط مربوط به بازشوهاي ساختمان
• احداث بازشو به فضاهاي باز حياط خلوتها در طبقات بالاي همكف بدون نصب جان‌پناه به ارتفاع حداقل 90 سانتيمتر ممنوع است.
• در هيچ ‌يك از سطوح خارجي احداث پنجره يا هواگير مشرف به مالكيت مجاز نيست، مگر اينكه از حد مالكيت مجاور حداقل دو متر عقب‌نشيني صورت گرفته باشد.
• احداث بازشو به حياط خلوت‌هايي كه مشرف به پلاك مجاور مي‌باشند (در طبقات بالاي همكف) بايستي در ارتفاع 170 سانتيمتر به بالا از كف تمام شده صورت پذيرد.
2-1-6-8- مقررات مربوط به فضاها و تأسیسات روي بام
• نصب تأسیسات بر روي بامهاي هم سطح بايد حداقل به فاصله 2 متر از لبه بام صورت پذيرد.
• حداقل ارتفاع جان پناه و بام 90 سانتيمتر است.
• حداكثر ارتفاع خرپشته 40/2 متر است.
• احداث هر گونه اتاق و انبار موقت و دائم بر روي بام ممنوع است.
• حداقل عرض راه پله دو طرفه 10/2 متر است.
د سطح راه پله به مساحت حداكثر 10 متر در اراضي زير 300 متر مربع جزء تراكم محسوب نمي‌گردد.
2-2- كاربري مختلط با قابلیت تجاری – خدماتی – اداری – مقياس شهر و فراشهر(MC )
2-2-1- استفاده‌هاي مجاز
• احداث مراكز و محورهاي تجاري عمده‌فروشي و خرده‌فروشي و مراكز خريد، فروشگاههاي زنجيره‌اي، دفاتر مهندسي، شعب بانكها، آزمايشگاه، دوزندگي، تعميرگاه‌هاي لوازم منزل، تأسیسات الكتريكي و نیز خدمات عمومی پشتیبان سکونت با رعایت ضوابط مربوطه
• ايجاد فضاهاي سبز عمومي به صورت پاركهاي ناحيه‌اي و منطقه‌اي، گذرهاي سبز، پاركهاي بازي كودكان
• احداث تأسیسات حمل و نقل در حد پاركينگ
• احداث تأسیسات و تجهيزات شهري، در حد مراكز آتش‌نشاني، پمپ بنزين و پستهاي تأسیسات به شرط رعايت ضوابط ذيربط مجاز است.
2-2-2- استفاده‌هاي مشروط
• احداث واحدهاي مسكوني در حوزه مركز شهر – ناحيه و محله بطور مختلط با واحدهاي تجاري و اداري به شرط رعايت ضوابط بلامانع است.
• احداث واحدهاي مسكوني در حوزه تجاري مراكز ناحيه و محله در طبقات فوقاني ساختمانهاي تجاري و اداری مشروط به دارا بودن دسترسي مستقيم و مجزاي واحدهاي مسكوني به فضاي باز قطعه زمين و معبر مجاور مجاز است.
• احداث واحدهاي تعميرات اوليه اتومبيل در حد آپاراتي، تنظيم موتور، بالانس چرخ، تنظيم فرمان، رعایت تمهیداتی مانند محصور كردن محوطه و رعايت حسن همجواري بطوريكه هيچگونه آلودگي زيست محيطي، صوتی و هوایی نداشته باشد مجاز است.
• احداث شعب خدمات عمومي نظير پست، مخابرات و تأسیسات آب، برق و گاز
• احداث حمام عمومي، هتل و ساير تأسیسات اقامتي و موسسات بهداشتي و درماني براي استفاده مراجعان سرپايي.
• احداث واحدهاي فرهنگي و مذهبي در مقياس شهر مانند سينما، موزه و…
2-2-3- استفاده‌هاي ممنوع
• احداث انبارهاي دائمي و سردخانه‌هاي عمده
• صافكاري، رنگ‌آميزي، آهنگري و ساير خدمات مربوط به اتومبيل همانند کارواش تعویض روغن و امثال آن كه ايجاد آلودگي مي‌نمايند.
• احداث هر گونه كاربري كه براي واحدهاي تجاري، اداری، خدماتی و مسكوني مجاور ايجاد ‌مزاحمت نمايند.
2-2-4- ضوابط مربوط به تفكيك اراضي و احداث بنا )مقياس شهر و فراشهر(MC )
• پلاک‌های واقع در این کاربری تا عمق 20 متر از بر معبر مشمول ضوابط این کاربری خواهندبود. مشروط به اینکه دسترسی آنها از طریق معبر اصلی تأمین‌ گردد.
• تبصره: در صورتي كه عمق قطعه بر محور از 20 متر بيشتر باشد مي تواند با پرداخت عوارض مربوط از ضابطه فوق استفاده نمايد اما در صورتي كه كمتر از عمق ذكر شده باشد مي تواند با تجميع پلاك هاي همجوار از اين ضابطه استفاده نمايد.
• حداقل مساحت قطعات در این كاربري 450 مترمربع می‌باشد.
• حداقل عمق واحدهاي تجاري محلي و ناحيه‌اي 4 متر و واحدهاي تجاري شهري 6 متر است.
• حداقل مساحت هر واحد تجاري مقياس شهر و فرا شهر 30 مترمربع، است.
• حداكثر تراكم ساختماني در کاربری‌هاي تجاري، خدماتی – اداری شهري و فراشهري 200 درصد (تراکم زیاد) می‌باشد (به استثناء كاربر هاي با تراكم ويژه).
• حداكثر سطح اشغال در واحدهای تجاری طبقه همكف 80 درصد مساحت زمين است.
• احداث مجتمع‌هاي تجاري (پاساژ) تنها در محدوده کاربری‌هاي تجاري، اداری و خدماتی در عملكردهاي شهري و ناحيه‌اي مجاز است، عرض راهرو اين مجتمع‌ها نبايد از 5 متر كمتر باشد و حداقل 40 درصد از سطح زيربنا در هر طبقه بايد جهت عبور و مرور مراجعين در نظر گرفته شود.
• در صورتي كه بازار طوري ساخته شود كه وسايل نقليه از آن عبور كنند، در حكم گذر بوده و مشمول ضوابط گذرها خواهد بود، بطور كلي عرض بازارها نسبت به طول آنها به طريق زير مي‌باشد:
الف- تا 10 متر طول، پهنا، 5 متر
ب- از 10 متر الي 25 متر، پهنا 6 متر
ج- از 25 متر به بالا، پهنا 8 متر
• تامين نور طبيعي در بازارها الزامي است.
• واحد تجاري به صورت نمايشگاه فقط در طبقه همكف مجاز است و طبقات بالاتر به دفاتر تجاري و اداري و شركتها اختصاص مي‌يابد.
• تعبيه و احداث تأسیسات ايمني و بهداشتي و اطفاء حريق و نورگيري كافي براي واحدهاي تجاري الزامي است. همچنین احداث سرويس توالت عمومي به ازاء هر 15 واحد تجاري يك چشمه به تفكيك زنانه و مردانه ضروري است.
• رعايت كليه ضوابط و مقررات مربوط به معلولين در مجتمع‌هاي تجاري الزامي است.
2-2-5- پاركينگ
• به ازاء هر واحد تجاري منفرد يك واحد پاركينگ در نظر گرفته ‌شود.
• به ازاء هر 30 مترمربع زيربناي خالص تجاري در مجتمع‌هاي تجاري شهري، پاساژها و… 1 واحد پاركينگ از 31 تا 60 متر مربع 2 واحد پاركينگ و بيش از 60 متر مربع سه واحد پاركينگ در نظر گرفته شود.
• دسترسي به پاركينگ و انبار واحدهاي تجاري در بافت تجاري – خدماتي شهر واقع در حاشيه معابر اصلي با عرض بيش از 24 متر در صورتي كه امكان دسترسي از معابر فرعي را دارد، بايد از اين معابر صورت گيرد.
تبصره: در تجديد بناي واحدهاي تجاري و تجديد پروانه ساختماني، بر اساس تعرفه مربوطه و براي هر واحد پاركينگ به ميزان 25 مترمربع محاسبه و دريافت مي‌گردد، شهرداري بايستي به ازاء دريافت عوارض مذكور، نسبت به احداث پاركينگ عمومي در مناطق تجاري اقدام نمايد.

2-3- كاربري مختلط با قابلیت مسکونی – تجاری ـ) اداري مقياس ناحيه و شهر(MD)(
2-3-1- استفاده‌هاي مجاز
• احداث كليه واحدهاي تجاري با مقياس عملكردي شهر و ناحيه در بخش كاربري تجاري و احداث ساختمان‌هاي مسكوني و همچنين خوابگاه، پانسيون، واحدهاي مسكوني در بخش مسكوني و احداث آموزشگاه‌هاي بخش خصوصي و دفاتر اداري در قسمت اداري مجاز است.
2-3-2- استفاده‌هاي مشروط
• احداث آموزشگاه‌هاي بخش خصوصي مانند انستيتو زبان، آموزش علوم كامپيوتر، آموزش كارهاي هنري و …. مشروط به رعایت ضوابط مربوط به تامين پاركينگ و پرداخت عوارض اداري در كاربري مسكوني بلامانع است.
• احداث ساختمان پزشكان مشروط بر تامين پاركينگ و پرداخت عوارض تجاري به شهرداري در كاربري تجاری- مسكوني بلامانع است.
• احداث واحدهاي اداري بخش خصوصي مشروط بر تامين پاركينگ در همجواری با كاربري مسكوني با پرداخت عوارض اداري بلامانع است.
2-3-3-استفاده‌هاي ممنوع
• احداث هرگونه کاربری‌هایی که برای واحدهای مسکونی و تجاری مجاور ایجاد مزاحمت نمایند ممنوع می باشد.
2-3-4- ضوابط و مقررات تفكيك زمين و احداث بنا
• حد نصاب تفكيك كاربري مسکونی ـ‌ تجاری در مناطق مختلف شهر 350 مترمربع مي‌باشد.
• حداقل مساحت هر واحد تجاري مقياس ناحيه و شهر 25 مترمربع، است.
• پلاک‌های واقع در این کاربری تا عمق 10 متر مشمول ضوابط این کاربری خواهندبود. مشروط بر اینکه دسترسی آنها از معبر اصلی تأمین گردد.
و تراكم مجاز كاربري مختلط با قابلیت مسکونی- تجاری اداري در اين مقياس 180 درصد (تراکم متوسط) تعیین می‌شود.
• ضوابط احداث پاركينگ مطابق با نوع كاربري هر واحد مي‌باشد كه در مباحث پاركينگ مربوط به واحدهاي تجاري كاربري مختلط مقياس شهر (MC) بيان شده است.
• تبصره:در قطعاتي که در محدوده کاربري مختلط مقياس شهر و فرا شهر يا ناحيه و شهر قرارداشته و قبل از تصويب طرح جامع تفکيک شده و داراي سند رسمي باشند و مساحت آنها بر مبناي سند رسمي و يا مساحت باقي‌مانده پس از اعمال تعريض معابر، کمتر از حد نصاب ذكر شده باشد به شرح زير اقدام خواهد شد:
• درصورتي که مورد استفاده از ملک مورد نظر از گذشته مسکوني باشد، مطابق کاربري مسکوني عمل خواهد شد. بديهي است در اين صورت تفکيک عرصه واحدهاي تجاري احتمالي به کمتر از حداقل تعيين شده مجاز نمي‌باشد و صرفاً اعياني واحدهاي تجاري مجاز خواهد بود.
• در صورتي که ملک مورد نظر از گذشته مورد استفاده تجاري و يا تجاري مسکوني قرار مي‌گرفته است، تجديد بنا به شرح زير مجاز است:
• درصورتي که مساحت زمين باقي‌مانده بيش از 150 مترمربع باشد، تجديد بنا به صورت دو طبقه مختلط مسکوني و تجاري با ارتفاع حداکثر 8 متر بر مبناي ضوابط مربوطه بلامانع است.
• درصورتي که مساحت زمين باقي‌مانده بين 80 تا 150 مترمربع باشد، تجديد بنا به صورت يک يا چند واحد تجاري با سطح اشغال 100 درصد در 2 طبقه با ارتفاع حداکثر 8 متر در صورتي که موجب سايه‌اندازي و مزاحمت براي سايرين نگردد بلامانع است. در صورت ايجاد مزاحمت و سايه‌اندازي، لازم است با کاهش ارتفاع و يا سطح اشغال مزاحمت رفع گردد. در اين حالت استقرار واحدهاي مسکوني در بنا ممنوع است. ضمناً در اين شرايط لازم است گشايش فضايي(عقب‌نشيني) به ميزان حداقل 3 متر از سمت معبر در کل طبقات ايجاد شود. بديهي است تراکم 100 درصد پس از کسر اين ميزان محاسبه مي‌گردد.
• در صورتي که مساحت زمين باقي‌مانده کمتر از 80 مترمربع باشد، تجديد بنا به صورت يک يا چند واحد تجاري در حد يک طبقه با ارتفاع حداکثر 5 متر و سطح اشغال 100 درصد مجاز است.
2-4- كاربري مختلط با قابلیت مسکونی – تجاری ـ اداري مقياس محله(MN)
• واحدهاي تجاري محله‌اي كه بخشي از يك آپارتمان يا واحد مسكوني به حساب مي‌آيند، نمي‌توانند به صورت عرصه و اعيان تفكيك گردند.
• استفاده هاي مجاز
• واحدهاي تجاري محله‌اي فقط مي‌توانند در قالب موارد كسبي زير احداث گردند:
• واحدهاي خدماتي مانند: تزريقات و پانسمان، عكاسي، مطب پزشكان و دندانپزشك، بنگاه معاملات ملكي، شعب بانك، خشكشويي
• واحدهاي كارگاهي کوچک غير مزاحم مانند: قنادي، شيريني‌پزي، تعمير دوچرخه، تعميركفش، بافندگي صنايع دستي، قفل و كليدسازي ، لباس فروشي، فروشگاه لوازم بهداشتي و آرايشي، فروشگاه لوازم پلاستيكي، ،‌ گل فروشي، اسباب‌بازي فروشي، فروشگاه لوازم الكتريكي، پارچه بقالي، نانوايي، ميوه و سبزي فروشي، قصابي، تعمير لوازم خانگي، تعمير كفش و كيف، دوزندگي و تعمير لباس، خرازي، آرايشگاه، لوازم‌التحرير و روزنامه فروشي، بنگاه معاملات املاك و مشابه آن با كاربري در حد محله مسكوني
• استفاده هاي مشروط
• احداث آموزشگاه‌هاي بخش خصوصي مانند انستيتو زبان، آموزش علوم كامپيوتر، آموزش كارهاي هنري و …. مشروط به رعایت ضوابط مربوط به تامين پاركينگ و پرداخت عوارض اداري در كاربري مسكوني بلامانع است.
• احداث ساختمان پزشكان مشروط بر تامين پاركينگ و پرداخت عوارض تجاري به شهرداري در كاربري تجاری- مسكوني بلامانع است.
• استفاده هاي ممنوع
• كليه كاربري هاي كارگاهي و كاربري هاي كه داراي مزاحمت براي كاربري مسكوني هستند و يا به نحوي آلودگي هاي صوتي و زيست محيطي و…..ايجاد مي نمايند ممنوع مي باشد.
2-4-1- ضوابط و مقررات تفكيك زمين و احداث بنا
• حد نصاب تفكيك كاربري مسکونی ـ تجاری در محلات مختلف شهر تابع ضوابط تفكيك مسكوني (حداقل 250 متر مربع ) مي باشد.
• حداقل مساحت واحد تجاري مقياس محله 15 مترمربع، است.
و تراكم مجاز كاربري مختلط با قابلیت مسکونی- تجاری در سطح محله 120 درصد (تراکم كم) تعیین می‌شود.
• ضوابط احداث پاركينگ مطابق كاربري مسكوني مي باشد و كاربري هاي تجاري در اين مقياس نيازي به پاركينگ ندارند.
2-5- كاربري آموزشي
2-5-1- استفاده‌هاي مجاز
• کاربری‌هاي مجاز در اين پهنه، شامل فضاهاي آموزشي در رده‌هاي مختلف شهر مي‌باشد كه شامل واحدهاي پيش‌دبستاني، دبستاني، راهنمايي، دبيرستان، پيش‌دانشگاهي و هنرستان است.
• کاربری‌هايي كه در همجواري اين كاربري مجاز به استقرار مي‌باشند، عبارتند از: مراكز فرهنگي، فضاهاي ورزشي و فضاي سبز و همچنين احداث خوابگاه و ساير فضاهاي جانبي مورد نياز براي مراكز آموزشي شبانه‌روزي (مقطع راهنمايي تحصيلي و دبيرستان) كه احداث آنها براي بخش دولتي و خصوصي مجاز است.
2-5-2- استفاده‌هاي مشروط
• احداث تأسیسات رفاهي و خدماتي براي مراكز آموزشي از قبيل سالن‌هاي سخنراني و نمايش، غذاخوري، بناهاي اداري، واحدهاي انتظامي، سرايداري، سالن و زمينهاي ورزشي، مسجد و مراكز فرهنگي و تفريحي، واحدهاي كوچك تجاري كه درب آن از داخل باشد. فضاي سبز، تأسیسات زيربنايي براي بخش دولتي و خصوصي در حد ضابطه ساختماني مجاز است.
• احداث آزمايشگاه، كارگاه و انستيتوهاي آموزشي و همچنين مراكز ورزشي و فرهنگي وابسته به آموزش و پرورش بلامانع است.
2-5-3- استفاده‌هاي ممنوع
هر گونه استفاده از اراضي در پهنه كاربري آموزشي بجز موارد مذكور ممنوع مي‌باشد.
2-5-4- ضوابط و مقررات مربوط به تفكيك اراضي و احداث بنا
تفكيك زمين با كاربري آموزشي تابع قوانين و مقررات وزارت آموزش و پرورش (سازمان تجهيز و نوسازي مدارس) مي‌باشد، ‌بر اين اساس حداقل زمين مورد نياز جهت فضاهاي آموزشي مطابق جدول شماره 5 الزامي است:
جدول شماره (5): ضوابط و مقرارت مربوط به تفكيك زمين با كاربري آموزشي
مقطع
تعداد كلاس ابتدايي راهنمايي دبيرستان
10كلاسه 15كلاسه 20كلاسه 9كلاسه 12كلاسه 15كلاسه 18كلاسه 360نفره 480نفره 600نفره 720نفره
حداقل زمين (مترمربع) 2100 2950 3750 2200 2750 3000 3600 2450 2950 3200 3850
واحد: مترمربع
• حداكثر سطح اشغال مجاز ساختماني براي كودكستان و مهدكودك برابر 50 درصد مي‌باشد.
• حداكثر تعداد طبقات مجاز مهدكودك و كودكستان يك طبقه مي‌باشد.
• حداكثر سطح اشغال مجاز ساختماني براي دبستان 50 درصد مي‌باشد.
• حداكثر تعداد طبقات مجاز دبستان 2 طبقه مي‌باشد.
• حداكثر سطح اشغال مجاز براي مدرسه راهنمايي 50 درصد مي‌باشد.
• حداكثر تعداد طبقات مجاز براي مدرسه راهنمايي 2 طبقه است.
• حداكثر سطح اشغال مجاز براي دبيرستان و هنرستان 50 درصد مي‌باشد.
• حداكثر تعداد طبقات مجاز براي دبيرستان و هنرستان 3 طبقه است.
تبصره: كليه ضوابط و مقررات سازمان نوسازي و تجهيز مدارس در خصوص تراكم و تعداد طبقات بر ضوابط فوق ارجحيت دارد.
• وسعت حياط اصلي، بصورت يكپارچه نبايد كمتر از 40 درصد قطعه زمين باشد.
• رعايت حداقل فاصله ساختمان اصلي مدرسه از ديوار همسايه شمالي 4 متر و از همسايه جنوبي 6 متر الزامي است.
د رعايت حداكثر فاصله ساختمان اصلي از ديوار همسايه غربي و شرقي در فضاهاي آموزشي 3 متر مي‌باشد.
• رعايت فاصله شمال و جنوب ساختمان اصلي از شبكه معابر به شرح جدول شماره 6 الزامي است.
جدول شماره (6): فاصله شمال و جنوب ساختمان اصلي از شبكه معابر
عرض معابر
مقطع تحصيلي 8 متر 12-10 متر 16-14 متر 24-18 متر 24 متر
به بالا
ابتدايي 2 3 5 – –
راهنمايي – 4 6 6 8
دبيرستان – 4 6 8 8
2-5-5- شعاع دسترسي
• رعايت حداكثر شعاع دسترسي‌هاي فضاهاي آموزشي به شرح جدول شماره 7 مي‌باشد.
جدول شماره (7): حداكثر شعاع دسترسي هاي فضاهاي آموزشي
شرح دوره تحصيلي
ابتدايي راهنمايي متوسطه
دختر پسر دختر پسر دختر پسر
حداقل فاصله مدرسه تا محل سكونت دانش‌آموز (متر) 800 800 1200 1200 1600 1600
مدت زمان لازم براي طي مسافت بر حسب دقيقه پياده 15 15 20 20 30 30
با استفاده از وسايل نقليه 5 5 10 10 15 15
• دسترسي به واحدهاي آموزشي نوساز به صورت سواره و پياده كه مجزا از يكديگر باشند الزامي است.
• عدم ارتباط مستقيم هنگام ورود و خروج دانش‌آموزان به خيابان‌هاي اصلي، چهارراهها و ميدان‌ها الزامي است.
• احداث مدارس ابتدايي، در مجاورت خيابانهاي اصلي 16 متر به بالا مجاز نمي‌باشد.
د احداث مدارس راهنمايي در مجاورت خيابانهاي شرياني به عرض بيش از 25 متر به بالا مجاز نمي‌باشد.
• از احداث مدارس متوسطه در مجاورت آزادراهها و اتوبانهاي شهري خودداري شود.
2-5-6- پاركينگ
• حداقل پاركينگ اتومبيل مورد نياز به ازاء هر سه كلاس يك پاركينگ است.
• تعداد جا پارك لازم بايد متصل و هم سطح خيابان و قبل از ورودي قرار داشته باشد.
• در صورت استفاده از زمين مدرسه بعنوان پاركينگ اتومبيل، الزاماً درب ورودي به آن مستقل در نظر گرفته شود.
• در صورت استفاده از حيات خلوت مدرسه بعنوان پاركينگ اتومبيل پرسنل، احداث درب مستقل جدا از درب ورودي دانش‌آموزان الزامي است.
• تامين پاركينگ اتومبيل در محوطه مدارس اكيداً ممنوع است.
• براي وسايل نقليه دانش‌آموزان (دوچرخه – موتور) ايجاد فضاي مناسبي به ازاي هر 10 دانش‌آموز متوسطه پسر و هر 15 دانش‌آموز مقطع راهنمايي پسر يك پاركينگ در محوطه مدرسه بصورت سرپوشيده كنار درب ورودي الزامي است.
• حداقل سطح مورد نياز فضاي پاركينگ وسايل نقليه دانش‌آموزان به ازاء هر واحد 6/1 متر مربع در نظر گرفته شود.
2-6- كاربري مذهبي
2-6-1- استفاده‌هاي مجاز
• كاربري مذهبي به احداث مصلي، مساجد، حسينيه‌ها، تكايا، سقاخانه‌ها و احياناً مراكز مذهبي اقليت‌هاي رسمي اختصاص دارد.
• ساماندهي و بهسازي بقاع متبركه در كاربري مذهبي مجاز است.
• احداث تأسیسات بهداشتي در حد نياز كاربري مجاز است.
• احداث حوزه علميه در داخل فضاي مسجد و يا در مجاورت آن با رعايت ضوابط و مقررات ساختماني بلامانع است.
2-6-2- استفاده‌هاي مشروط
• اختصاص حداكثر 10 درصد از زيربناي ساختمان‌هاي مذهبي به عملكردهاي تجاري موقوفه مشروط به رعايت ضوابط كاربري تجاري بلامانع است. اين واحدها با برچيده شدن كاربري مذهبي برچيده خواهد شد.
2-6-3- استفاده‌هاي ممنوع
• اراضي مذهبي صرفاً براي استفاده مجاز و مشروط ذكر شده در نظر گرفته شده و هر نوع استفاده ديگري از اين اراضي ممنوع مي‌باشد.
2-6-4- ضوابط تفكيك اراضي و احداث بنا:
• حداقل تفكيك کاربری‌هاي مذهبي 500 مترمربع مي‌باشد.
• بهسازي اطراف بناهاي تاريخي و حفاظت شده مذهبي با استعلام از سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري و رعايت ضوابط آن سازمان و ساير سازمانهاي مسئول خواهد بود.
• حداكثر سطح اشغال مجاز ساختماني 50 درصد است.
• حداكثر تراكم ساختماني 100 درصد مساحت قطعه زمين است.
• حداكثر تعداد طبقات در كاربري مذهبي برابر 2 طبقه است.
• وسعت حياط و فضاي باز يكپارچه كاربري مذهبي نبايد از 40 درصد مساحت زمين كمتر باشد.
• از احداث مدارس مساجد ومراكز مذهبي در مجاورت آزادراهها و اتوبانهاي شهري خودداري شود.
• رعايت ضوابط و مقررات سازمان اوقاف و امور خيريه و سازمان امور مساجد الزامي است.
• رعايت ضوابط و مقررات ويژه معلولين و همچنين احداث و تعبيه تأسیسات ايمني از قبيل خروج اضطراري، تأسیسات اطفاء حريق و… الزامي است.
• مساجد مي‌بايست در مقياس زيرمحله و محله و ناحيه و منطقه و شهر در نظر گرفته شده و حتي‌المقدور در كنار مدارس، پاركها و مجموعه‌هاي فرهنگي مكانيابي شوند.
• اصل استحكام و عظمت مسجد رعايت گردد و از گنبد به عنوان سمبل و نشانه شهري بهره‌گيري شود.
• مساجد در مجتمع‌هاي زيستي و مجتمع‌هاي تجاري بصورت فضاهاي چند منظوره كه استفاده نمازخانه نيز دارد، ‌پيش‌‌بيني گردد.
• احداث سالن‌هاي چند منظوره در مساجد، جهت استفاده براي ورزش‌هاي سبك، فعاليتهاي هنري، آموزشي، سمعي و بصري با توجه به حفظ قداست مسجد، توصيه مي‌گردد.
• در مقابل ورودي‌هاي مسجد فضاي تجمع وجود داشته باشد تا ازدحام جمعيت توليد مزاحمت براي ديگران نكند.
• مكانيابي مساجد در محورهاي عبوري و خيابانهاي اصلي به نحوي پيش‌بيني شود كه علاوه بر ميدان ديد وسيع، حتي‌المقدور در كنار فضاهاي باز و سبز شهري و پاركها و محوطه‌هاي باز و امكان بهره‌گيري از پاركينگ خودرو برخوردار باشد.
• داشتن يك كتابخانه و قرائت‌خانه و امكانات لازم و متناسب با شرايط و نيازهاي محلي از اولويت برخوردار است.
• داشتن فضاهاي آموزشي و در صورت لزوم كارگاههاي هنري و كارآموزي متناسب با نيازهاي محلي و براي اقشار مختلف ضروري است.
• واحدهاي مديريت و اداري شامل اتاق امام جماعت، هيئت امناي مسجد، اتاق جلسات و مسئولين آموزشي، تبليغاتي، متناسب با نيازهاي مديريتي واحدهاي مربوطه احداث گردد.
2-6-5- پاركينگ
• به ازاء هر 30 مترمربع كاربري مذهبي يك واحد پاركينگ الزامي است.
2-7- كاربري فرهنگي
2-7-1- استفاده‌هاي مجاز
• احداث كتابخانه، موزه، سينما، تئاتر، سالن‌هاي نمايش و سخنراني، انجمن‌هاي فرهنگي، مراكز پرورش فكري كودكان و نوجوانان، كانونهاي فرهنگي، فرهنگسرا، كلاس‌هاي آموزش هنري در اراضي با كاربري فرهنگي با رعايت ضوابط ساختماني مجاز مي‌باشد.
• ايجاد فضاي سبز، پاركينگ، تأسیسات جانبي مراكز فرهنگي مانند رستوران، نمايشگاه، قسمتهاي اداري با رعايت ضوابط و مقررات ساختماني مجاز است.
2-7-2- استفاده‌هاي مشروط
• احداث فروشگاه، نمايشگاه كالا و محصولات كه در رابطه با کاربری‌هاي فرهنگي باشد، بدون صدور مجوز تجاري، مشروط به اينكه درب واحد تجاري از داخل مجموعه باشد و با برچيده شدن كاربري اين واحدها نيز برچيده شوند، بلامانع است.
2-7-3- استفاده‌هاي ممنوع
اين كاربري صرفاً در جهت استفاده‌هاي مجاز و مشروط كاربري فرهنگي بوده و هر نوع استفاده ديگر از آن مجاز نمي‌باشد.
2-7-4- ضوابط و مقررات تفكيك اراضي و احداث بنا
• حداقل تفكيك كاربري فرهنگي مقياس شهري 1500 مترمربع و مقياس ناحيه 700 و محله 300 مترمربع مي‌باشد.
• حداكثر سطح اشغال مجاز ساختماني براي احداث واحدهاي فرهنگي به استثناي سينما و تئاتر 40 درصد مي‌باشد.
• حداكثر سطح اشغال مجاز ساختماني براي احداث سينما و تئاتر80 درصد مي‌باشد.
• حداكثر تعداد طبقات ساختماني در كاربري فرهنگي 2 طبقه است.
• حداكثر تراكم ساختماني براي احداث واحدهاي فرهنگي به استثناي سينما و تئاتر 80 درصد و براي سينما و تئاتر 160 درصد مي‌باشد.
• در استقرار بناهاي فرهنگي، تامين نور و تهويه مستقيم براي فضاهاي اصلي (غير از سالن نمايش و سالن سينما و…) بايد رعايت شود.
• رعايت ضوابط و مقررات ويژه معلولين و همچنين احداث و تعبيه تأسیسات ايمني از قبيل خروج اضطراري، اطفاء حريق و… الزامي است.
• كليه ضوابط کاربری‌هاي فرهنگي كه توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در مورد کاربری‌هاي فرهنگي تدوين گرديده الزامي است.
2-7-5- پاركينگ
• به ازاء هر 10 صندلي در سينماها و سالن‌هاي نمايش يك واحد پاركينگ الزامي است.
• به ازاء هر 30 مترمربع كتابخانه عمومي، سالن‌هاي اجتماعات، تالارهاي پذيرايي، موزه‌ها و… يك واحد پاركينگ الزامي است.
2-8- كاربري گردشگري و پذيرايي
2-8-1- استفاده‌هاي مجاز
• احداث هتل، رستوران، قهوه‌خانه، زائرسرا و ساير خدمات پذيرايي و جهانگردي مجاز است.
• احداث واحدهاي تجاري و خدماتي به ميزان حداكثر 10 درصد كل زيربنا بدون راه ورودي مجزا از بيرون ساختمان در مجموعه‌هاي جهانگردي و پذيرايي بلامانع است.
2-8-2- استفاده‌هاي مشروط
• ايجاد فضاي سبز و ورزشي روباز و غرفه‌هاي فروش صنايع دستي محلي، دفتر آژانس‌هاي مسافرتي، شعب بانكها و موسسات مالي، دفاتر پست و تلگراف و تلفن، واحدهاي تجاري عرضه صنايع دستي و كالاهاي سوغاتي و گل‌فروشي با رعايت ضوابط ساختماني مربوطه مجاز است.
• احداث موزه و يا نمايشگاه آثار هنري، تاريخي، دستي و صنعتي بومي با رعايت ضوابط ساختماني مربوطه مجاز است.
• استقرار واحدهاي پذيرايي در مجموعه‌هاي تجاري بلامانع است.
2-8-3- استفاده‌هاي ممنوع
• ايجاد فضاهاي پذيرايي در جوار اماكن انتظامي، بيمارستانها، مراكز بزرگ پزشكي و کاربری‌هاي صنعتي مجاز نمي‌باشد.
• اين اراضي صرفاً براي كاربري گردشگري و پذيرايي و استفاده‌هاي مجاز و مشروط ياد شده در نظر گرفته شده است و هر نوع استفاده ديگر از اين اراضي غيرمجاز است.
2-8-4- ضوابط تفكيك اراضي و احداث بنا
• حد نصاب تفكيك براي احداث هتل 1000 مترمربع و و هتل آپارتمان 500 مترمربع است.
• حد نصاب تفكيك براي احداث رستوران و باشگاه 250 مترمربع است.
• رعايت ضوابط و مقررات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري در احداث تمامي ساختمانهاي با كاربري گردشگري و پذيرايي الزامي است.
• رعايت ضوابط اداره بهداشت شهرستان در احداث عملكرد پذيرايي ضروري است.
د حداكثر تراكم ساختماني در كاربري جهانگردي و پذيرايي 150 درصد كل سطح قطعه زمين مي‌باشد.
• حداكثر سطح اشغال در طبقه همكف 50 درصد از كل سطح زمين مي‌باشد.
• ايجاد واحدهاي تجاري در طبقه همكف در صورتيكه اين واحدها در داخل مجموعه هتل يا مهمانپذير فقط جهت استفاده مسافرين باشند، بلامانع است.
2-8-5- پاركينگ
• به ازاء هر 2 تخت هتل درجه يك، 4 تخت درجه دو، 6 تخت درجه 3 و… ، يك واحد پاركنيگ الزامي است.
• به ازاء هر ميز 4 نفري در رستورانهاي درجه يك و دو ميز 4 نفري در رستورانهاي درجه 2 يك واحد پاركينگ الزامي است.
• بطور كلي براي هر 25 مترمربع زيربناي تأسیسات جهانگردي يك واحد پاركينگ الزامي است.
2-9- كاربري بهداشتي- درماني
كاربري درماني به احداث مراكز درماني از جمله، بيمارستان، درمانگاه، آزمايشگاه، راديولوژي، مجتمع پزشكان، كلينيك، داروخانه، تزريقات، مطب و… اختصاص دارد و كاربري بهداشتي نيز به احداث مراكز بهداشتي از جمله حمام‌هاي عمومي، آبريزگاه عمومي، رختشويخانه و… اختصاص دارد و نيز به كانون‌هاي پرورش و نگهداري، آسايشگاه سالمندان و معلولين و… مراكز مشابه اختصاص دارد.
2-9-1- استفاده‌هاي مجاز
• احداث بيمارستان،‌ زايشگاه، كلينيك‌هاي تخصصي، مراكز تحقيقاتي، آزمايشگاه، كلينيك دامپزشكي، مراكز حمايتي، توانبخشي، شيرخوارگاه، مراكز مبارزه با آلودگيهاي زيست‌محيطي، مراكز بهداشت و… براي بخش دولتي و خصوصي مجاز است.
• احداث مراكز تنظيم خانواده، آسايشگاه معلولين، خانه سالمندان و… براي بخش دولتي و خصوصي مجاز است.
• احداث مراكز بهداشتي، از قبيل، حمام، آبريزگاه عمومي و… براي بخش دولتي و خصوصي مجاز است.
• احداث داروخانه، مراكز فروش لوازم طبي و ساير موارد مشابه به شرط آنكه مربوط به بيمارستان و يا مراكز بهداشتي باشد و درب ورودي اين مراكز از داخل بيمارستان و يا مراكز بهداشتي باشد بلامانع مي‌باشد.
• احداث درمانگاه، كلينيك، تزريقات و… در حد نياز محله بلامانع است.
2-9-2- استفاده‌هاي مشروط
• استقرار برخي عملكردهاي كاربري درماني از قبيل مطب پزشكي، تزريقات و داروخانه در اراضي مسكوني، تجاري و مختلط مسكوني – تجاري مجاز است.
• تغيير كاربري اراضي مسكوني به اراضي درماني در رده‌هاي محله و ناحيه، در صورت اخذ مجوز از سازمان بهداشت و درمان آموزش پزشكي و و تصویب کمیسیون ماده 5 مجاز است.
2-9-3- استفاده‌هاي ممنوع
• احداث مراكز درماني بيماريهاي واگير و مسري مانند جزام، آبله و… در اراضي بهداشتي و درماني داخل شهر ممنوع است.
• استفاده از اراضي بهداشتي و درماني صرفا‌ً مختص استفاده‌هاي مجاز و مشروط فوق است و هر نوع استفاده ديگر از اين اراضي ممنوع است.
2-9-4- ضوابط تفكيك اراضي و احداث بنا
ش حداقل تفکیک در مراکز بهداشتی – درمانی 500 مترمربع می‌باشد.
• حداكثر تراکم ساختمانهاي بهداشتي 100 درصد مساحت زمين و در يك طبقه مي‌باشد.
ش حداکثر سطح اشغال ساختمان‌های بهداشتی- درمانی 50 درصد می‌باشد.
• نصب آسانسور و پله فرار در بيمارستانها و درمانگاههايي كه از ضابطه بيش از دو طبقه استفاده مي‌كنند الزامي است.
• افزايش ارتفاع و تراكم ساختماني بيمارستانها و زايشگاهها بنا به صلاحديد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و تصویب کمیسیون ماده 5 صرفاً در قطعات تعيين شده براي بيمارستان و با رعايت ضوابط و مقررات مجاز مي‌باشد.
• رعايت ضوابط و مقررات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي در تهيه نقشه‌هاي معماري و تأسیسات مراكز درماني الزامي است.
• تفكيك قطعات با كاربري درماني مجاز نمي‌باشد.
• براي هر 5000 نفر يك پايگاه بهداشتي در هر محله نياز مي‌باشد،‌ مشروط بر آنكه در محله مركز بهداشتي- درماني شهري وجود نداشته باشد.
• براي حداكثر هر 12500 نفر يك مركز بهداشتي – درماني شهري با زيربناي مفيد 920 مترمربع در يك طبقه اختصاص يابد و زمين مورد نياز 1850مترمربع مي‌باشد.
• حداقل مساحت زمين براي بيمارستان به ازاء هر 100 تخت 10000 مترمربع مي‌باشد.
• حداقل مساحت مراکز بهداشتی در مقیاس شهری 1500 مترمربع است.
2-9-5- پاركينگ
• به ازاء هر يك پزشك و سه كارمند يك واحد پاركينگ الزامي است.
• به ازاء هر 3 تخت در يك اتاق خصوصي و به ازاء هر 8 تخت در يك اتاق عمومي يك واحد پاركينگ الزامي است.
• در درمانگاهها و مراكز بهداشتي به ازاء هر 5 كارمند و يك پزشك يك واحد پاركينگ الزامي است.
• در موسسات بهداشتی ـ درمانی به ازاء هر 5 كارمند و فرد توان‌خواه يك واحد پاركينگ الزامي است.
• در كليه موارد فوق ضوابط و مقررات وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكي و ساير سازمانهاي ذيربط بايد مورد عمل قرار گيرد.
2-10- كاربري ورزشي
2-10-1- استفاده‌هاي مجاز
• ايجاد مكان‌هاي ورزشي بر حسب نظام تقسيمات شهري، (محلات، نواحي، منطقه و شهر) مجاز است. اين تأسیسات شامل زمينهاي تفريح و بازي كودكان، ورزشهاي سبك، زمينهاي بزرگ ورزشي، كلوپ ورزشي، باشگاههاي مختلف، استاديوم‌ها، استخرهاي شنا و مجتمع‌هاي ورزشي است.
• احداث ساختمانهاي اداري، خدماتي، انتظامي مربوط به تأسیسات ورزشي و مراكز كمك‌هاي اوليه در منطقه و مراكز شهري مجاز است.
2-10-2- استفاده‌هاي مشروط
• احداث واحدهای تجاری و خدماتی حداکثر به میزان 10 درصد کل زیربنا بدون راه ورودی مجزا از بیرون ساختمان و مجموعه ورزشی بلامانع است.
• احداث پاركينگ و تأسیسات و تجهيزات در ارتباط با مكانهاي ورزشي در مقياس منطقه‌اي و شهري با رعايت ضابطه ساختماني مجاز است.
• احداث خوابگاه، اقامتگاه و فضاهاي جانبي براي استفاده‌كنندگان به صورت محدود با رعايت ضابطه ساختماني مجاز است.
• احداث رستوران، اغذيه‌فروشي و ساير تأسیسات مكمل در ارتباط با مجموعه‌هاي ورزشي با رعايت ضابطه ساختماني مجاز است.
• احداث ساختمانهاي اداري مربوط به سازمانها و فدراسيونهاي ورزشي در حد بسيار محدود در مقياس منطقه‌اي و شهري با رعايت ضابطه ساختماني مربوطه مجاز است.
2-10-3- استفاده‌هاي ممنوع
اين اراضي مختص استفاده‌هاي مجاز و مشروط ذكر شده در كاربري ورزشي است و هر نوع كاربري ديگري در اين اراضي كه خارج از استفاده‌هاي مجاز و مشروط باشد ممنوع است.
2-10-4- ضوابط و مقررات تفكيك اراضي و احداث بنا
• حداقل تفكيك اراضي ورزشي روباز در مقياس محله‌اي 1000 مترمربع و در مقياس شهري 25000 مترمربع مي‌باشد.
• حداقل تفكيك كاربري ورزشي بصورت سالن‌هاي سرپوشيده شامل استخر، سونا، سالن تنيس و غيره 300 مترمربع مجاز است.
• رعايت ضوابط و مقررات سازمان تربيت بدني براي احداث فضاها و سازمانهاي ورزشي در رده‌هاي مختلف ورزشي الزامي است.
• رعايت استانداردها و معيارهاي فدراسيون‌هاي ورزشي در احداث سالن‌هاي ورزشي الزامي است.
• حداكثر سطح اشغال براي اماكن ورزشي روباز (زمينهاي ورزشي) 10 درصد و براي مكانهاي سرپوشيده 40 درصد سطح قطعه زمين است.
• حداكثر تعداد طبقات در مراكز ورزشي سرپوشيده دو طبقه است.
• نحوه استقرار ساختمان سرپوشيده و سالن ورزشي در قطعه زمين آزاد بوده و بايد با هماهنگي با احجام بيروني صورت گيرد.
• رعايت موارد ايمني و اخذ تاييديه سازمان آتش‌نشاني براي احداث بنا الزامي است.
2-10-5- پاركينگ
• به ازاء هر 20 نفر تماشاچي در سالن‌هاي سرپوشيده و ميادين ورزشي يك واحد پاركينگ الزامي است.
• عقب‌نشيني جانبي در بر خيابان اصلي‌تر به ميزان 6 متر براي پاركينگ مراجعين الزامي است.
2-11- كاربري اداري و انتظامي
2-11-1- استفاده‌هاي مجاز
• احداث كليه تأسیسات اداري دولتي و خصوصي و بخش ستادي نيروي انتظامي، سازمانها و نهادهاي انقلابي و مراكز وابسته به سازمانهاي عام‌المنفعه عمومي، بنيادها و… در اين كاربري مجاز است.
• تأسیسات اداري از قبيل اتحاديه‌ها، كانونها، انجمنها و نهادهاي خيريه و ساير تأسیسات اجتماعي و سياسي اداري بخش خصوصي مجاز است.
• ایجاد مهدکودک، زمین‌ورزشی، مهمانسرا، کتابخانه، مسجد، و واحدهای درمانی کوچک و تأسیسات مشابه حداکثر تا 15 درصد سطح پلاک جهت دستگاه‌های دولتی مجاز می‌باشد.
• احداث واحدهاي مسكوني با تراكم متوسط طبق مقررات ساختماني به منظور سكونت كاركنان و مستخدمين مجاز است.
2-11-2- استفاده‌هاي ممنوع
• احداث پادگان‌هاي نظامي و مراكز آموزش نظامي و انتظامي
• احداث هر گونه تأسیسات تجاري اعم از خرده‌فروشي، كارگاهها و نمايشگاه كالا، بانكها و خدمات مشابه ممنوع است.
2-11-3- ضوابط و مقررات تفكيك زمين و احداث بنا
• حداقل تفكيك براي ساختمانهاي اداري 500 مترمربع مي‌باشد.
• حداقل تفكيك براي كاربري انتظامي 500 مترمربع مي‌باشد.
• حداكثر سطح زيربناي كاربري اداري در طبقه همكف 50 درصد سطح كل زمين است.
• حداكثر تراكم ساختماني در كاربري 150 درصد سطح كل زمين است.
• حداكثر تعداد طبقات كاربري اداري سه طبقه است.
• رعايت حداقل 40 درصد سطح زمين كاربري اداري بعنوان فضاي باز و سبز الزامي است.
• حداكثر تراكم ساختماني در كاربري انتظامي 150 درصد كل سطح زمين مي‌باشد.
• حداكثر سطح اشغال كاربري انتظامي در طبقه همكف 50 درصد كل سطح زمين مي‌باشد.
• حداكثر تعداد طبقات كاربري انتظامي 3 طبقه مي‌باشد.
• رعايت حداقل 50 درصد سطح زمين كاربري انتظامي بعنوان فضاي باز الزامي است.
• در كليه ساختمانهاي اداري دولتي، عقب‌نشيني و آزادسازي 6 متر از بر جانبي خيابان يا گذرگاه اصلي بعنوان محل توقف اتومبيل‌ها و توقف وسايط نقليه متقاضيان آن اداره الزامي است.
• حداقل عرض معبر دسترسي به مراكز اداري 16 متر مي‌باشد.
• در ساختمانهاي اداري حداقل 15 درصد فضاي باز را بايد به فضاي سبز و درختكاري اختصاص داد.
2-11-4- پاركينگ
• به ازاء هر 30 مترمربع زيربناي كاربري اداري و انتظامي يا به ازاء هر 3 كارمند شاغل يك واحد پاركينگ الزامي است.
• عقب‌نشيني در بر خيابان اصلي‌تر به ميزان 4 متر، جهت پاركينگ مراجعين الزامي است.
2-12- كاربري فضاي سبز و فراغتي
2-12-1- استفاده‌هاي مجاز
• احداث پارك و فضاي سبز عمومي و خدمات وابسته در رده‌هاي محله‌اي، ناحيه‌اي و شهري مجاز است.
• استفاده از فضاي سبز بصورت باغ ملي، پارك شهر، زمينهاي بازي، كودكان و زمينهاي ورزشي سبك، درياچه و استخر قايقراني و شهر بازي و غرفه‌هاي نگهداري حيوانات و پرنده‌هاي كوچك مجاز است.
• احداث مسيرهاي ويژه دوچرخه‌سواري، ميدان اسكيت، توليد و تكثير گل و گياه و گلخانه مجاز است.
• چنانچه كاربري پارك و فضاي سبز به باغات و اراضي كشاورزي داده شده باشد، و مالكين تمايل به حفظ و استفاده از محصول آنها را داشته باشند، مي‌توانند، نسبت به محصور نمودن زمين با ديوار مشبك آجري يا نرده اقدام و اين اراضي را در تملك خود نگاه دارند.
2-12-2- استفاده‌هاي مشروط
• احداث تأسیسات جانبي مورد نياز فضاي سبز از قبيل كتابخانه‌، كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، رستوران، مسجد، توالت عمومي، سرايداري، تأسیسات آبرساني و برقرساني، ساختمان اداري پارك و احداث غرفه‌های تجاری و واحدهای پذیرایی مشروط بر اينكه جداكثر 10درصد از زمين فضاي سبز را اشغال ننمايد مجاز است.
• پيش‌بيني عملكردهاي ورزشي و تفريحي روباز حداكثر تا 25 درصد سطح، توسط مجريان فضاي سبز عمومي مجاز است.
• مالكين باغ‌هايي كه كاربري زمين آنها فضاي سبز تعيين شده است در صورت حفظ باغ علاوه بر موارد مندرج در استفاده‌هاي مجاز اين كاربري مي‌توانند 5 درصد از سطح باغ را به رستوران، هتل، تالار پذيرايي و فروشگاههاي خاص كه مورد موافقت شهرداري است تخصيص دهند مشروط بر اينكه باغ بصورت عمومي مورد استفاده قرار گيرد و مكان گزيني و جانمايي قسمت ساختماني مجموعه نيز به تاييد کمیسیون ماده 5 برسد.
2-12-3- استفاده‌هاي ممنوع
ل اين اراضي صرفاً براي كاربري فضاي سبز عمومي و استفاد‌ه‌هاي مجاز و مشروط فوق‌الذكر در نظر گرفته شده و هر نوع استفاده ديگر از اين اراضي غيرمجاز است.
2-12-4- ضوابط و مقررات تفكيك اراضي و احداث بنا
• حداقل مساحت براي كاربري پارك كودكان در مقياس محله 500 مترمربع مي‌باشد.
• حداقل مساحت براي كاربري فضاي سبز محله اي 1500 مترمربع مي‌باشد.
• تبصره: فضا هاي سبز پيرامون آب انبارها و ساير فضا هاي حفاظتي صرفا جهت جلوگيري از آلودگي هاي بصري و زيست محيطي بوده و نيازي به رعايت حداقل مساحت در اين خصوص نمي باشد.
• حداقل مساحت براي كاربري فضاي سبز شهري 10000 مترمربع مي‌باشد.
• حداكثر سطح زيربناي مجاز در پاركهاي محلات و واحدهاي همسايگي 5 درصد و در پاركهاي منطقه و شهري 10 درصد از كل مساحت زمين است.
• حداكثر تعداد طبقات ساختمان احداثي يك طبقه است و احداث زيرزمين نيز مجاز است، در فضاهاي سبز مقياس شهري وناحيه اي تا دو طبقه ساختمان نيز مجاز است.
• احداث سرويسهاي بهداشتي، توالت عمومي و اتاق نگهبان و گلخانه و انبار لوازم و وسايل فقط در پاركهاي منطقه‌اي و مراكز شهري مجاز است و احداث كتابخانه عمومي و دكه‌هاي روزنامه فروشي و وسايل تفريحات سالم در كليه پاركها مشروط بر اينكه مجموعه ساختمانها از درصد تعيين شده تجگراش نكند مجاز است.
• احداث ديوار و حصار به دور پاركها و فضاهاي سبز عمومي غير مجاز است.
2-12-5- پاركينگ
• به ازا هر 300 مترمربع فضاي سبز يك واحد پاركينگ مورد نياز مي‌باشد.
• عقب‌نشيني جانبي فضاي سبز محله‌اي به ميزان 6 متر از خيابان اصلي‌تر براي پاركينگ عمومي الزامي است.
2-13- كاربري باغات
2-13-1- استفاده‌هاي مجاز
• ایجاد فضاهاي درختكاري شده و باغات ميوه، نهالستان و محوطه پرورش گل
2-13-2- استفاده‌هاي مشروط
• شهرداري مي‌تواند علاوه بر فضاهاي سبز عمومي طراحي شده در طرح، نسبت به تملك باغات در محدوده شهر اقدام و آنها را به صورت فضاي سبز عمومي نگهداري كند. اين تغيير كاربري طبق نظر كميسيون ماده پنج تنها به فضاي سبز امكان پذير است و هر گونه تغيير كاربري ديگر براي باغات غيرمجاز است.
• ايجاد معبر استفاده براي ايجاد خطوط انتقال آب و برق و گاز و تلفن با نظر سازمان حفاظت محيط زيست، سازمان مسكن و شهرسازي، سازمان جهاد كشاورزي و ساير سازمانهاي ذيربط و با تصويب كميسيون ماده پنج بلامانع است.
• احداث تأسیسات و تجهيزات لازم جهت بهره‌برداري از زمين يا باغ مانند موتورخانه، سردخانه در حد نياز ملك و حداكثر 5 درصد كل ملك.
• احداث يك واحد مسكوني حداکثر به میزان 150 مترمربع در دو طبقه جهت نگهداري و احياي باغ و اراضي كشاورزي به منظور سكونت مالك يا باغبان به صورت (یک واحد مسکونی).
• احداث هتل، مهمانسرا و يا رستوران در مركز باغات وسيع بيش از 3500 متر مشروط بر آنكه باغ حفظ شود و استفاده عمومي داشته باشد و حداكثر تا 5 درصد از مساحت باغ را اشغال نمايد.
2-13-3- استفاده‌هاي ممنوع
• هر گونه كاربري به غير از موارد فوق در اراضي با كاربري باغات و كشاورزي ممنوع است.
• تبديل باغات و مزارع به كاربري مسكوني و ديگر عملكردهاي غيرعمومي غير مجاز است.
2-13-4- ضوابط و مقررات تفكيك اراضي و احداث بنا
• ضوابط ساخت و ساز مسکونی در باغات
ضوابط ساخت و ساز در باغات واقع در محدوده داخل شهر براساس دستورالعمل ماده 14 قانون زمین شهری و رعایت قانون حفظ و توسعه و گسترش فضای سبز شهرها می‌باشد.
• حد نصاب تفكيك اين كاربري در داخل محدوده بر مبناي آخرين مصوبات شوراي عالي شهرسازي و معماري ايران مي‌باشد.
• صدور هرگونه مجوز یا پروانه ساخت و تأمین و واگذاری خدمات و تأسیسات زیربنایی مانند آب، برق، گاز و تلفن از سوی دستگاه‌های ذیربط در اراضی زراعی و باغ‌ها موضوع ماده 1 این قانون توسط وزارت‌خانه‌های جهادکشاورزی، مسکن و شهرسازی، استانداری‌ها، شهرداری‌ها و سایر مراجع ذیربط صرفا پس از تأیید کمیسیون تبصره (1) ماده(1) این قانون مبنی بر ضرورت تغییر کاربری مجاز خواهدبود (منع تغيير کاربری اراضی زراعی و باغ ها مصوب 31/3/74 و اصلاحیه 1/8/85).
2-14- كاربري كارگاهي
اراضي اين كاربري تنها به فعاليتهاي كارگاهي شامل كارگاههاي كوچك، صنايع دستي، صنايع ساختماني غير فلزي و صنوف غيرمزاحم از قبيل تعميرگاههاي اتومبيل، تعويض روغن، كارگاههاي درب و پنجره فلزي و آلومينيومي و تجاري اختصاص مي‌يابد.
2-14-1- استفاده‌هاي مجاز
• ايجاد كارگاهها و صنوف توليدي غيرمزاحم شهري كه متقاضيان براي ايجاد اين واحدها پروانه كسب و بهره‌برداري خود را از شهرداري محل دريافت نموده و فعاليت آنها براي شهروندان هيچگونه مزاحمتي نداشته و موجبات آلودگي محيط زيست را فراهم نمي‌كند.
• احداث انبارهاي كالا و مواد اوليه صنايع كارگاهي و دفاتر فروش و نمايشگاه محصولات توليدي در داخل مجموعه‌هاي كارگاهي مجاز است.
تبصره: به منظور مشخص كردن نوع كارگاههاي قابل احداث در اين كاربري لازم است، به تمامي ضوابط سازمان حفاظت محيط زيست در مورد تشخيص نوع كارگاه از نظر مزاحم و غيرمزاحم بودن و تمهيدات زيست محيطي استناد گردد.
• ايجاد فضاهاي ورزشي، درماني، آموزشي، مذهبي، پذيرايي، سبز و تجاري و ساختمان سرايداري اختصاصي با رعايت ضوابط و مقررات ساختماني در داخل مجموعه.
• ايجاد بانك يا موسسات اعتباري و مالي و فضاي اداري مرتبط با كاربري در داخل مجموعه.
2-14-2- استفاده‌هاي مشروط
• در مجموعه‌هاي كارگاهي به تناسب نياز و فعاليت مجتمع و رعايت سرانه‌هاي مناسب احداث خدمات مورد نياز كاركنان مجتمع مجاز است.
• تأسیسات و تجهيزات شهري مانند منابع آب، پست برق، ايستگاههاي تقليل فشار گاز.
• احداث تعميرگاههاي خدماتي و فني و سرويس‌دهي به وسايل نقليه و نيز پمپ بنزين
2-14-3- استفاده‌هاي ممنوع
• احداث واحدهاي مسكوني، آموزشي، درماني و ساير کاربری‌هايي كه سنخيتي با كاربري صنوف و كارگاهي ندارند.
• صنايع غيرمجاز مستقر در شهر بر اساس اعلام سازمان حفاظت محيط‌زيست بايد به نقاطي كه بنا بر ضوابط و مقررات عمومي آن سازمان مشخص شده است انتقال يابند.
تبصره: در طرح جامع گراش پيش‌بيني شده است كه كليه كارگاه‌هاي داخل بافت مسكوني به محدوده كارگاهي پيشنهادي شرقي (ورودي ازسمت لار) هدايت شود.
2-14-4- ضوابط و مقررات تفكيك اراضي و احداث بنا
• حد نصاب تفكيك كاربري صنوف و كارگاهي 500 مترمربع مي‌باشد.
• حداكثر سطح اشغال مجاز ساختماني 50 درصد سطح زمين مي‌باشد.
• حداكثر تراكم ساختماني 65 درصد سطح زمين مي‌باشد.
• در اراضي با وسعت بيش از 1200 مترمربع كه بصورت مجموعه كارگاهي احداث مي‌گردد محل استقرار ساختمان در منتهي‌اليه ديوارهاي جانبي مجموعه با حداكثر ارتفاع ساختمان 5 متر و 60 درصد فضاي باز عمومي در مركز مجموعه مجاز است.
• حداكثر تعداد طبقات دو طبقه مي‌باشد. كه طبقه همكف بعنوان كارگاه يا انبار و طبقه اول يا نيم طبقه داخل كارگاه جهت قسمت اداري و دفتري استفاده خواهد شد.
2-14-5- پاركينگ
به ازاء هر 100 مترمربع زيربنا در كاربري صنوف – كارگاهي دو واحد پاركينگ الزامي است.
2-15- كاربري خدمات شهري
2-15-1- استفاده‌هاي مجاز
• احداث تأسیسات مربوط به شبكه‌هاي تصفيه آب شهر، مخازن ذخيره آب، تأسیسات مربوط به شبكه فاضلاب شهري، تأسیسات مربوط به شبكه دفع آبهاي سطحي، تأسیسات مربوط به شبكه برق‌رساني، پست برق، نيروگاه برق، تأسیسات مربوط به شبكه گازرساني، ايستگاههاي تقليل فشار و تأسیسات مربوط به شبكه مخابرات مجاز است.
• احداث تجهيزات شهري مانند پمپ بنزين و جايگاههاي عرضه سوخت و مخازن نفت ايستگاههاي آتش‌نشاني، ‌در داخل اين كاربري مجاز است.
• احداث باجه يا محدوده اداری كاربري تأسیسات و تجهيزات شهري در این کاربری بلامانع است. اما احداث سایر ادارات و کاربری های اداری صرفاً در بر خیابانهای با عرض بیش از 30 متر با نقش شریانی درجه 2 اصلی با کسب نظر اداره کل سازمان مسکن و شهرسازی امکانپذیر است.
تبصره: کل سطح اختصاص یافته به کاربری اداری جهت ساخت قسمت اعیانی (جهت زیربنا) معادل 50 درصد سطح زمین حداکثر 500 متر در دو طبقه مجاز است.
• احداث و توسعه تجهيزات شهري در هر زمين و در هر نوع كاربري فقط براي رفع نيازمنديهاي مجاز در همان زمين و كاربري با رعايت مقررات و ملاحظات ايمني و حفاظتي و آيين‌نامه‌هاي مربوطه از سازمانهاي ذيربط بر اساس مقررات قانوني مصوب مجاز است.
• در احداث پمپ بنزين و پمپ گاز رعايت ضوابط و دستورالعمل وزارت نفت ضروري است.
• احداث بازارچه موقت و دايم و ميادين عرضه ميوه و تربار و مواد غذايي مقياس محله و ناحيه، ايجاد نمايشگاه هاي موقت عرضه كالا از قبيل لوازم تحرير و… مجاز مي باشد.
2-15-2- استفاده‌هاي ممنوع
• احداث كشتارگاه، گورستان، محل دفن زباله، تصفيه‌خانه فاضلاب و… در محدوده شهر مجاز نمي‌باشد.
• جانمايي و استقرار هر گونه كاربري غير از تأسیسات و تجهيزات شهري در اين اراضي ممنوع است.
2-15-3- ضوابط تفكيك اراضي و احداث بنا
• حد نصاب تفكيك تأسیسات و تجهيزات شهري توسط سازمان متولي تعيين مي‌شود.
• احداث ساختمان‌هاي مربوط به تأسیسات و تجهيزات شهري فاقد محدوديت بوده و از ضوابط و دستورالعملهاي فني تبعيت مي‌نمايد، اما از جنبه منظر شهري و هماهنگي با بافت بايد به تاييد شهرداري برسد.
• ابعاد سطح اشغال و تراكم اين ساختمانها تابع ضوابط و مقررات سازمان مربوطه است.
• ساختمانهاي اداري و دفاتر تأسیسات شهري ترجيحاً در يك طبقه بوده و رعايت ضوابط بهداشتي و ايمني در آنها الزامي است.
• رعايت كليه آيين‌نامه‌هاي ساختماني و آيين‌نامه 2800 الزامي است.
• رعايت موارد ايمني و اخذ تاييديه در سازمان آتش‌نشاني براي احداث بنا لازم است.
2-15-4- پاركينگ
به ازاي هر 100 مترمربع زمين‌ تأسیسات و تجهيزات شهري يك واحد پاركينگ مورد نياز مي‌باشد.
تبصره: در صورت احداث بازارچه ها و بازار هاي موقت و يا دايم مي بايست ساخت واحد ها يا تركيب برپايي سازه ها به صورتي باشد كه حداقل 50 درصد از سطح مورد نظر به فضاي باز و پاركينگ اختصاص يابد.
2-16- كاربري حمل و نقل و انبار
2-16-1- استفاده‌هاي مجاز
• استفاده از اين اراضي تنها جهت احداث تأسیسات و بناهاي مورد نياز كاربري، حمل و نقل و انبارها مانند پاركينگ، پايانه مسافر، تاكسي سرويس، گاراژ، سكوهاي باراندازي و بارگيري، ميدان ميوه و تره‌بار و… مجاز است.
• ايجاد پايانه‌هاي باربري، انبار، مراكز توزيع كالا، سيلو و پاركينگهاي عمومي، تعميرگاههاي وسايط نقليه سبك و نيز ماشين‌آلات كشاورزي و صنايع سبك و غير آلاينده مجاز است.
• ايجاد بازار مصالح ساختماني و انبار مصالح ساختماني مجاز است.
2-16-2- استفاده‌هاي مشروط
• احداث آسايشگاه، خوابگاه، مهمانسرا، درمانگاه، مراكز آموزشي و حرفه‌اي و صنعتي، مراكز ورزشي و سالن‌هاي اجتماعات و سخنراني و مسجد مشروط بر اينكه مجموع کاربری‌ها بيشتر از 15 درصد سطح پلاك را اشغال نكند.
• احداث پمپ بنزين و جايگاه عرضه سوخت مشروط به رعايت ضوابط اين کاربری‌ها
• احداث واحدهاي تجاري و خدماتي به ميزان حداكثر 5 درصد كل زيربنا بدون راه ورودي مجزا از بيرون محوطه در مجموعه پايانه‌هاي باري و مسافري بلامانع است.
• در مجموعه‌هاي حمل و نقل و انبارها به تناسب نياز و فعاليت مجتمع و رعايت سرانه‌هاي مناسب، احداث خدمات مورد نياز كاركنان مجتمع به ميزان حداكثر 5 درصد كل زيربنا بدون راه ورودي مجزا از بيرون محوطه بلامانع است.
• احداث تأسیسات و تجهيزات شهري مانند منبع آب، پست برق، پست گاز و… بلامانع است.
2-16-3- استفاده‌هاي ممنوع
• اين اراضي صرفاً براي كاربري حمل و نقل و انبار و استفاده‌هاي مجاز و مشروط ياد شده در نظر گرفته شده است و هر نوع استفاده ديگر از اين اراضي غيرمجاز است.
2-16-4- ضوابط و مقررات تفكيك زمين و احداث بنا
• حداقل مساحت لازم براي پاركينگ عمومي در سطح، در مراكز شهري 500 مترمربع و جهت پاركينگ هاي طبقاتي 2000 متر مربع مي‌باشد.
• حداقل مساحت لازم براي انبارهاي عمومي مقياس شهر 2000 مترمربع مي‌باشد.
• حداقل مساحت لازم براي ترمينال مسافربري 10000 مترمربع مي‌باشد.
• حداکثر سطح اشغال ساختمان در پارکینگ طبقاتی 80 درصد ( با رعایت حداقل 2 متر فاصله از هر طرف)
• حداكثر سطح اشغال ساختماني پاركينگ عمومي 5 درصد مساحت زمين مي‌باشد.
• حداكثر تعداد طبقات ساختماني پاركينگ (اتاق نگهباني و…) يك طبقه مي‌باشد.
• حداكثر سطح اشغال توده‌هاي ساختماني جهت احداث پايانه حمل و نقل 25 درصد است.
• حداكثر سطح اشغال مجاز ساختماني در انبارها 50 درصد مي‌باشد.
• حداكثر تعداد طبقات در پايانه حمل و نقل 2 طبقه مي‌باشد.
• حداكثر تعداد طبقات در انبارها 2 طبقه مي‌باشد.
• رعايت موارد ايمني و اخذ تاييد سازمان آتش‌نشاني الزامي است.
• تامين تهويه و نور مستقيم در فضاهاي فعاليتي بايد پيش‌بيني شود.
2-16-5- پاركينگ
• به ازاء هر 100 مترمربع حمل و نقل و انبار، يك واحد پاركينگ الزامي است.
2-17- شبكه معابر
• حداقل عرض در گذر هايي كه در نقشه كاربري اراضي پيشنهادي طرح جامع عرض و خط پروژه براي آنها تعيين نشده است، معابر بن باز در بافت پر و نيمه پر و خالي به شرح جدول شماره 8 تعيين مي‌گردد.

جدول شماره (8): حداقل عرض معابر بن‌باز در بافت پر و نيمه‌پر و خالي
طول معبر بافت پر بافت نيمه پر و خالي
تا 100 متر 8 10
از 101 تا 150 متر 10 12
از 151 تا 250 متر 12 14
از 251 تا 350 متر 16 18

• حداث بن‌بست با طول بيش از 200 متر مجاز نمي‌باشد (منظور از معبر بن بست از انتهاي كوچه تا اولين تقاطع مي باشد).
• طول پخ در معابر شرياني درجه يك (عرض 30 تا 45 متر) و دو (عرض 16 تا 30 متر) معادل مجموع عرض دو معبر و در معابر فرعي و جمع و پخش كننده (كمتر از 12 متر) حداقل معادل مجموع عرض دو معبر مي‌باشد.
• ضوابط طول پخ بر مبناي عرض معابر به شرح جدول شماره 9 مي‌باشد:

جدول شماره (9): ضوابط طول پخ بر مبناي مجموع عرض دو معبر متقاطع
عرض 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36
8 1.6 1.8 2 2.2 2.4 2.6 2.8 3 3.2 3.4 3.6 3.8 4 4.2 4.4
10 1.8 2 2.2 2.4 2.6 2.8 3 3.2 3.4 3.6 3.8 4 4.2 4.4 4.6
12 2 2.2 2.4 2.6 2.8 3 3.2 3.4 3.6 3.8 4 4.2 4.4 4.6 4.8
14 2.2 2.4 2.6 2.8 3 3.2 3.4 3.6 3.8 4 4.2 4.4 4.6 4.8 5
16 2.4 2.6 2.8 3 3.2 3.4 3.6 3.8 4 4.2 4.4 4.6 4.8 5 5.2
18 2.6 2.8 3 3.2 3.4 3.6 3.8 4 4.2 4.4 4.6 4.8 5 5.2 5.4
20 2.8 3 3.2 3.4 3.6 4.8 5 5.3 5.5 5.75 6 6.3 6.5 6.8 7
22 3 3.2 3.4 3.6 3.8 5 5.3 5.5 5.75 6 6.3 6.5 6.8 7 7.3
24 3.2 3.4 3.6 3.8 4 5.3 5.5 5.8 6 6.25 6.5 6.8 7 7.3 7.5
26 3.4 3.6 3.8 4 4.2 5.5 5.8 6 6.25 6.5 6.8 7 7.3 7.5 7.8
28 3.6 3.8 4 4.2 4.4 5.8 6 6.3 6.5 6.75 7 7.3 7.5 7.8 8
30 3.8 4 4.2 4.4 4.6 6 6.3 6.5 6.75 7 7.3 7.5 7.8 8 8.3
32 4 4.2 4.4 4.6 4.8 6.3 6.5 6.8 7 7.25 7.5 7.8 8 8.3 8.5
34 4.2 4.4 4.6 4.8 5 6.5 6.8 7 7.25 7.5 7.8 8 8.3 8.5 8.8
36 4.4 4.6 4.8 5 5.2 6.8 7 7.3 7.5 7.75 8 8.3 8.5 8.8 9

• براي هر قطعه زمين يك دسترسي اتومبيل‌رو مجاز است.
• دسترسي اتومبيل‌رو از قطعات مسكوني به معابر شرياني و اصلي شهري و جمع و پخش كننده ناحيه‌اي مجاز نمي‌باشد.
• احداث هر نوع تقاطع در طول معابر شرياني و اصلي بجز تقاطعهاي پيش‌بيني شده در طرح جامع ممنوع است.
• تغییر در عرض معابر شریانی و جمع و پخش‌کننده ها باید به تدریج با انجام تعریض به میزان پیش‌بینی شده در طرح جامع برسد.

3- ضوابط و مقررات عام ساختماني
• از تاريخ تصويب و ابلاغ ضوابط و مقررات طرح جامع توسط شوراي عالي شهرسازي و معماري ايران هرگونه اقدام در محدوده شهر اعم از تعيين نحوه استفاده از زمين يا ساختمان، تفكيك اراضي، صدور پروانه ساختماني، تعيين بر و كف و عقب نشيني زمين يا ساختمان در زمان احداث يا تعريض معبر و اقدامات در زمينه ترميم و بهسازي ساختمان يا منطقه اي از شهر، مي‌بايست با رعايت كامل ضوابط و مقررات طرح جامع انجام گردد.
• اختصاص دادن هرگونه قطعه زمين با هر ابعاد و مشخصاتي به کاربری‌هاي غير مجاز مطلقاً ممنوع مي باشد.
• تفكيك اراضي مشاع، تنها طبق ضوابط تدوين شده براي تفكيك اراضي در هر حوزه كاربري مجاز ميباشد.
• زمينهائي كه قبل از تصويب و ابلاغ ضوابط و مقررات طرح به موجب سند رسمي قطعه بندي و تفكيك گرديده اند، ليكن پروانه ساختماني اخذ نشده باشد، چنانچه در مسير شبكه خيابانهاي طرح نباشند و مالكين نيز تقاضاي تفكيك جديد ننمايند با توجه به اصل عطف به ماسبق نشدن قانون، از نظر طرح، قطعات تفكيكي قابل قبول مي باشند.
تبصره1: مالكين زمينهائي كه بر اساس ضوابط و مقررات قبلي اقدام به تفكيك زمينهاي خود نموده اند و قطعات تفكيكي آن مورد تائيد شهرداري قرار گرفته؛ لكن سند رسمي براي آنها صادر نگرديده؛ در صورتيكه تقاضاي تفكيك بر اساس طرح را داشته باشند، مجوز تفكيك آنان لغو و تفكيك جديد بر اساس ضوابط و مقررات طرح انجام مي گردد.
تبصره2: كليه قطعات تفكيكي مشمول بند فوق، كه از نظر طرح قابل قبول باشند، در زمان اخذ پروانه ساختماني ملزم به رعايت ضوابط و مقررات ساختماني نحوه استفاده از زمينهائي مي‌باشند كه اراضي آنها در آن محدوده واقع شده است.
تبصره2: کلیه پلاک های ساختمانی که به صورت استجاری در اختیار کلیه فضاهای خدماتی – آموزشی، بهداشتی، اداری و … باشند، در صورت پایان مهلت قرارداد نیاز به تغییر کاربری در کمیسیون ماده پنج ندارند و می توانند صرفاً با کاربری اولیه «مسکونی» مورد استفاده قرار گیرند.
• طبق نظر شوراي عالي شهرسازي اراضي ذخيره حذف و به كاربري همجوار تغيير يافت.
تبصره 1: واگذاري اراضي الحاقي به ملك همجوار با رعايت ضوابط شهرسازي و قواعد حقوقي و با تعيين قيمت كارشناسي الزامي است.
• كليه پروانه هاي ساختماني صادرشده توسط شهرداري قبل از تصويب ضوابط و مقررات طرح جامع، درصورتيـكه در مسـير شبـكه خيابانهاي طرح نباشند، تا مدت اعتبار پروانه ساختماني قابل قبول مي باشند، لكن در صورتيكه طي اين مدت مالكين اقدام به ساختمان ننمايند، پروانه ساختماني آنان لغو و پروانه جديد بر اساس ضوابط و مقررات طرح صادر مي گردد.
تبصره 1: كليه پروانه هاي ساختماني صادر شده در صورتيكه درمسير شبكه خيابانهاي اصـلي پيـشنهادي طرح جامع قرار گـيرند، لغو و پروانه جديد بر اساس ضوابط طرح صادر مي گردد.
• ارائه طرح ساختماني و تمامي نقشه‌هاي معماري و سازه و تأسیسات به منظور بررسي و تصويب به شهرداري الزامي است.
• طراحي كليه بناها بايد با توجه به هماهنگي با بناهاي همجوار، ‌شرايط موجود محلي و با رعايت ضوابط و مقررات ساختماني انجام گيرد.
• در تهيه طرحهاي شهرداري براي تمامي مجتمع‌ها، رعايت مفاد ضوابط و مقررات شهرسازي و معماري براي معلولين جسمي – حركتي، مصوب شورايعالي، شهرسازي و معماري ايران مورخ 8/3/82 الزامي است.
• رعايت تمامي مفاد مقررات ملي ساختمان ايران الزامي است، در اين خصوص رعايت دقيق آئين‌نامه 2800 و عندالزوم موارد تكميلي ضروري است.
• رعايت اصول پدافند غيرعامل در طرح‌هاي شهرسازي الزامي مي‌باشد.
• رعايت موارد ايمني و اخذ تاييديه سازمان آتش‌نشاني و خدمات ايمني براي احداث مجتمع‌هاي ساختماني الزامي است.
• به منظور افزايش كميت و كيفيت فضاي سبز خصوصي، حداقل 40 درصد فضاي باز هر قطعه مسكوني (حياط) براي فضاي سبز و درختكاري در نظر گرفته شود.
• در يك مجتمع مسكوني، ‌در مواردي كه اتاق‌هاي دو واحد مسكوني مستقل از يك حياط خلوت يا پاسيو نور مي‌گيرند، فاصله پنجره‌هاي مقابل يكديگر نبايد كمتر از 4 متر باشد و بايد تا ارتفاع يك متري از كف بصورت غير بازشو و غير شفاف باشد.
• در يك مجتمع مسكوني، ‌در مواردي كه اتاق‌هاي دو واحد مسكوني مستقل، از يك حياط خلوت يا پاسيو نور مي‌گيرند، فاصله پنجره‌هاي مقابل يكديگر نبايد كمتر از 4 متر باشد و بايد تا ارتفاع يك متري از كف بصورت غير بازشو و غير شفاف باشد.
3-1- محاسبه زيربنا
• سطح بالكن‌هاي، سه طرف بسته، سطح زيربنا و دو طرف بسته، سطح زيربنا و يك طرف بسته، سطح زيربنا محاسبه مي‌گردد.
• كل سطح بالكني كه بوسيله شيشه يا مصالح ديگر محصور شده است جزء سطح زيربناي تراكمي محسوب مي‌شود.
3-2- تأسیسات ساختماني
• كانال‌كشي و احداث كولر در سطوح قابل رويت از معابر غير مجاز است.
• احداث انبار موقت و دايم و انبار كردن وسايل بر روي پشت بام و بالكن‌ها غير مجاز است.
• هدايت هر نوع فاضلاب به گذرهاي عمومي غيرمجاز است.
• دفع آب باران صرفاً بايد از طريق ناودان نصب شده درون ديوار بنا و حتي‌المقدور بصورت مستقيم به مجاري مناسب انجام پذيرد.
• احداث ساختمان پشت ترانسفورماتور برق در تمامي کاربری‌هاي اراضي منوط به تصويب كميسيون ماده پنج و عدم ايجاد خطر براي سلامتي ساكنين واحدهاي همجوار مجاز است.
• احداث پستهاي جديد برق و ايستگاههاي گاز در مجاورت انبار و محل نگهداري مواد سريع‌الاشتعال و مواد نفتي غير مجاز است و رعايت ضوابط ايمني از لحاظ آتش‌نشاني و خدمات ايمني شهرداري الزامي است.
3-3- ساخت و ساز در قطعات اصلاحي
• احداث ساختمان در قطعات تفكيكي مسكوني موجود كه بدليل اجراي طرح تعريض معبر مساحتي كمتر از 80 متر يا عرض كمتر از 8 متر پيدا كند، بصورت مستقل غير مجاز است و كاربري مجاز آنها بصورت مستقل فضاي باز و سبز است.
• در توسعه معابر اگر مساحت باقيمانده پلاك تجاري كمتر از 12 متر مربع يا طول و عرض آن كمتر از 3 متر باشد غير مجاز است.
• كليه فضاهاي خدماتي از قبيل آموزشي، ورزشي، درماني و… به هنگام بازسازي مجدد و احداث بنا بايستي حداقل به عمق 3 متر و به عرض پلاك جهت تجمع مراجعين خود عقب‌نشيني نمايند، بديهي است چنانچه پلاك از دو معبر دسترسي داشته باشد بايد عقب‌نشيني از معبر اصلي انجام شود.
• رعايت حريم تجاري به عمق حداقل 5/2 متر و حداكثر 5/3 متر (بسته به موقعيت و سطح عملكرد فعاليت مذكور) دركليه فضاهاي تجاري مقياس شهري جهت گردش خريدار، بارانداز و فضاي حركت مشتري و جلوگيري از اختلال حركت در پياده رو ها الزامي است. بديهي است چنانچه پلاك از دو معبر دسترسي داشته باشد بايد عقب‌نشيني از بر معبر اصلي انجام شود و اگر هر دو معبر اصلي باشند رعايت حريم هردو طرف الزامي است.
3-4- ضوابط گذربندی و توسعه معابر
• از زمان تصویب و ابلاغ طرح توسعه و عمران، رعایت ضوابط و مقررات برای معابر به هنگام صدور جواز احداث بنا و یا تفکیک الزامی است.
• برای کلیه راه‌های پیشنهادی طرح توسعه و عمران که در نقشه‌های شبکه دسترسی مسیر آن مشخص‌شده است، شهرداری موظف است به تهیه نقشه‌های تفصیلی مسیر پروژه و سپس نقشه‌های اجرایی با توجه به قوانین ملکی می‌باشد.
• مسیرهای پیشنهادی طرح جامع که نیاز به تعریض، بازسازی و یا احداث می‌باشند می‌تواند براساس نمونه‌های مقاطع عرضی پیشنهادی اجرا شود.
• عرض خیابان‌ها و معابر اصلی در نقشه‌ها و گزارش طرح جامع مشخص شده و رعایت آن از سوی شهرداری الزامی است.
• برای شبکه دسترسی محلی (خیابان‌های محله‌ای فرعی) که تعریض و یا احداث آن بر روی نقشه‌ها مشخص‌نگردیده‌است به منزله آن است که این معابر تعریض یا احداث نمی‌شوند. اما چنانچه تعریض آنها به دلایلی خاص ضرورت داشته باشد رعایت حداقل عرض معبر به میزان 6 متر الزامی‌است. عقب‌نشینی بناهای مجاور باعرض 3 متر از محور وسط معبر محاسبه خواهد شد.

 

 

 

 

 

 

 

4- حريم‌هاي قانوني
حريم‌هاي قانوني مجموعه‌اي از حريم‌هاي طبيعي و مصنوع (انسان‌ساخت) مي‌باشند كه به دليل رعايت امنيت و يا حفظ و نگهداري آثار، رعايت فاصله مشخص از محل استقرار آنها الزامي است. احداث هر گونه ساختمان در حريم‌هاي موضوع اين فصل غيرمجاز است. كليه حرايم مشخص شده در اين بخش از طريق اتكاء بر آخرين اطلاعات بدست آمده از نهادها و ارگانهاي مرتبط مي‌باشد. در صورتيكه در آينده اين حرايم دچار افزايش يا كاهش موردي گردد، ملاك عمل آخرين تغييرات اعمال شده مي‌باشد. مهمترين اين حرائم حريم شهر است كه هر گونه ساخت و ساز و فعاليت در محدوده اين حريم بايد با تاييد شوراي عالي شهرسازي و معماري صورت پذيرد.
4-1- حریم شهر
4-1-1- نحوه استفاده از اراضی
الف. استفاده‌های مجاز
• ایجاد و توسعه فعالیت‌های مربوط به زراعت و باغداری و سایر فعالیت‌های مرتبط به زیربخش‌های کشاورزی
• احداث و گسترش تأسیسات و تجهیزات شهری (غسالخانه، گورستان، کشتارگاه و …) طبق ضوابط سازمان‌های مربوطه
• توسعه روستاهای واقع در حریم شهر با تأیید و تصویب مراجع قانونی مرتبط
• ایجاد و توسعه شبکه حمل و نقل
• ایجاد و توسعه مراکز آموزشی و پژوهشی (آموزش عالی یا مراکز آموزش فنی و حرفه‌ایی) پس از تصویب مراجع قانونی مرتبط
ب. استفاده ممنوع
_ هرگونه تخصيص و تفكيك اراضي در حريم براي واگذاري سكونت افراد اعضاي تعاوني ها و ارگانهاي دولتي و غير دولتي، نظامي و انتظامي ممنوع است.
_ تفكيك زمين براي ايجاد واحدهاي مسكوني ممنوع است. در مورد ساختمانهاي موجود در زمان تخريب يا نوسازي، مشروط به آنكه خدمات شهري مازاد بر خدمات موجود مورد نياز نباشد و همچنين طرح مصوبي نيز براي آنان پيش بيني نشده باشد، پروانه نوسازي براي سطحي حداكثر برابر مساحت ساختمان موجود صادر مي گردد.
_ توسعه و تكميل تاسيسات موجود در صورت داشتن پروانه از وزارتخانه هاي مربوطه حداكثر تا 10% زير بناي موجود بلامانع است.
• استفاده از اراضی حریم شهر به غیر از موارد مذکور در استفاده‌های مجاز، ممنوع می‌باشد.
4-1-2- مقررات ساختمانی
• طرح توسعه و عمران (جامع) شهر گراش فعالیت‌ها وعملیات شهرسازی وساختمانی را در حریم شهر ممنوع نساخته بلکه طبق مواد 2 و 99 الحاقی به قانون شهرداری و قانون تعیین محدوده و حریم شهر مصوب 1384، لازم است که شهرداری به کلیه فعالیت‌های ساختمانی و عملیات عمرانی محدوده نظارت نماید.
• مالکین اراضی و املاک واقع در حریم شهر قبل از هرگونه تفکیک اراضی و عملیات عمرانی و شروع ساختمان باید از شهرداری پروانه و مجوزهای لازم را اخذ نمایند
• هرگونه اقدامی جهت تغییر وضعیت موجود اراضی حریم‌شهر، مستلزم احراز مالکیت‌ها یا ارائه مجوزهای قانونی برای اراضی ملی است.
• رعایت حرایم براساس آخرین ضوابط سازمان‌های ذی‌ربط الزامی است.
• تأمین آب و برق بنا به گواهی وزارت نیرو در محدوده حریم انجام خواهدگرفت.
• رعایت مقررات ملی ساختمان درخصوص هرگونه ساخت وساز مجاز الزامی است.
4-1-3- ضوابط تفکیک اراضی
• جهت تفکیک اراضی و احداث بنا در حریم شهر رعایت حرایم جاده‌ها و انهار و خطوط انتقال نیرو و …. طبق آخرین ضوابط سازمان‌های ذی‌ ربط الزامی است.
• تفکیک اراضی واقع در حریم شهر جهت فعالیت‌های عمومی پس از اخذ مجوزهای لازم از مراجع ذیربط ورعایت کلیه ضوابط و مقررات مربوطه بلامانع خواهدبود.
• در اراضی کشاورزی واقع در حریم، احداث انبار با اخذ مجوز از سازمان جهاد کشاورزی و رعایت سایر ضوابط حداکثر تا 80 مترمربع بلامانع است.
ش حداقل فاصله مرغداری و دامداری‌ها از محدوده شهر 3 کیلومتر می‌باشد.
• رعایت قانون حفظ اراضی کشاورزی و باغات و آیین‌نامه اجرایی آن در حریم شهر الزامی است.
4-2- حريم امنيتي
تأسیسات آبرساني، برق‌رساني، گازرساني، تأسیسات تدافعي شهر، مراكز انتظامي و نظامي، سايت‌هاي رادار، مراكز فني مخابرات، مراكز فني راديو و تلويزيون بايد داراي حرايم امنيتي باشند. اين حرايم بر مبناي ضوابط و مقررات موردي هر ارگان و نهاد مشخص مي‌گردد.
4-3- حريم انهار
حريم مسيل، آبراهه ها و چاه‌هاي تامين آب شرب به شرح زير است:
الف- حرايم مسيل و آبراهه ها طبق استعلام از سازمان آب منطقه اي فارس به شماره 5750/210 تارخ4/5/88 به شرح زير مي باشد.
مسيل پيت: حريم از هر طرف از لبه كانال يا ترانشه طبيعي 12 متر و پهناي حد بستر و حريم 38 متر
مسيل بندو شيخ: حريم از هر طرف از لبه كانال يا ترانشه طبيعي 8 متر و پهناي حد بستر و حريم 24 متر
مسيل مسجد مهديه: حريم از هر طرف از لبه كانال يا ترانشه طبيعي 8 متر و پهناي حد بستر و حريم 24 متر
مسيل جاده لار: حريم از هر طرف از لبه كانال يا ترانشه طبيعي 4 متر و پهناي حد بستر و حريم 13 متر
مسيل كندرود: حريم از هر طرف از لبه كانال يا ترانشه طبيعي 8 متر و پهناي حد بستر و حريم 20 متر
ب ـ حريم منابع تامين منابع آب آشاميدني طبق صورت جلسه تاريخ 21/1/87 به شرح زير مي باشد.
مخزن 5000 مترمكعبي بتوني واقع در منطقه جنوب شهر گراش
1- حريم شمالي از ديوار مخزن بطول 100 يك صد متر در جهت ضلع شمالي
2- حريم جنوبي از ديوار مخزن تا راس ارتفاعات در جهت ضلع جنوبي
3- حريم شرقي از ديوار مخزن به طول 50 متر در جهت ضلع شرقي
4- حريم غربي از ديوار مخزن به طول 50 متر در جهت ضلع غربي
مخزن 40 مترمكعبي بتوني واقع در منطقه شرق شهر گراش
1- حريم شمالي از ديوار مخزن به طول 25 متر در جهت ضلع شمالي
2- حريم جنوبي از ديوار مخزن به طول 25 متر در جهت ضلع جنوبي
3- حريم شرقي از ديوار مخزن به طول 25 متر در جهت ضلع شرقي
4- حريم غربي از ديوار مخزن به طول 25 متر در جهت ضلع غربي
در خصوص آب انبارها به علت عدم استفاده آب شرب تعيين حريم نشده است اما كل فضاي باز اطراف آنها به صورت فضاي سبز پيشنهاد گرديده است.
ج- حرايم انهار نسبت به میزان آبدهي آنها مطابق مصوبه شماره 47347/ت 193 مورخ 6/5/1371 هيات وزيران به شرح جدول شماره 10 مي باشد:
جدول شماره (10): حرايم انهار نسبت به آبدهي آنها
ميزان آبدهي انهار و شبكه آبياري حريم مطابق مصوبه شماره 47347/ت193 در طرفين (از هر طرف)
بيش از 15 مترمكعب در ثانيه 12 متر
مابين 10 تا 15 مترمكعب در ثانيه 8 متر
ما بين 5 تا 10 مترمكعب در ثانيه 6 متر
مابين 2 تا 5 مترمكعب در ثانيه 4 متر
ما بين 1 تا 2 مترمكعب در ثانيه 4 متر
مابين 100 تا 1000 ليتر در ثانيه 1 تا 2 متر
كمتر از 100 ليتر در ثانيه 1 متر

4-4- حريم لوله‌هاي آبرساني شهري
مطابق مصوبه شماره 47347/ت193 مورخ 6/5/1371 هيات وزيران به شرح زير تعيين شده است.
الف- حريم لوله آبرساني با قطر 500 ميليمتر در كل 6 متر (3 متر از هر طرف نسبت به محور)
ب- حريم لوله آبرساني با قطر 500 تا 800 ميليمتر در كل 8 متر (4 متر از هر طرف نسبت به محور)
ج- حريم لوله آبرساني با قطر 800 تا 1200 ميليمتر در كل 10 متر (5 متر از هر طرف نسبت به محور)
د- حريم لوله آبرساني با قطر 1200 ميليمتر به بالا در كل 12 متر (6 متر از هر طرف نسبت به محور)
تبصره: در صورتي كه لوله‌هاي آبرساني به موازات و در حريم يكديگر نصب شوند، حد خارجي حريم به اعتبار قطر آخرين لوله تعيين مي‌شود.
4-5- حريم رودخانه
• جهت تعيين حريم تدقيقي رودخانه استعلام از مراجع ذيصلاح و نهادهاي مرتبط ضروري است. بديهي است نحوه مداخله در اين حرايم و نيز نوع استفاده از اراضي بر مبناي دستورالعمل‌هاي نهاد تخصصي مربوطه مشخص خواهد گرديد.
• احداث هرگونه ساختمان با هر نوع عملكردي در حرايم رودخانه‌ها تا زمان تهيه طرح اختصاصي و تصويب آن در مراجع ذيصلاح غير مجاز است.
• استفاده از حرايم رودها جهت احداث پارك‌هاي خطي و گردشگاه عمومي و تفريحي به همراه ساخت و سازهاي مناسب ذيربط، مشروط به تهيه طرح اختصاصي جهت رودها و با رعايت مسايل فني از نظر طغيان‌هاي فصلي و حجم و دبي سيلابها مجاز است.
• احداث واحدهاي خدماتي عمومي مثل چايخانه، رستوران‌ها، هتل‌ها و مهمانسرا، عملكرد ورزشي ويژه و ساير موارد مشابه در حرايم رودها، مشروط به رعايت نكات فني از نظر طغيان‌هاي فصلي و حجم و دبي سيلاب‌ها و نيز در نظر گرفتن سازه مناسب با تاييد مراجع فني و رسيدگي در دستگاه اجرايي مجاز است.
• به استناد ماده 8 مصوبه فوق‌الذكر، هر گاه در اجراي آيين‌نامه مزبور، زمين‌هاي اشخاص در مسير و حريم كانال‌ها و تأسیسات آبي و آبرساني قرار گيرد طبق ماده 143 قانون توزيع عادلانه آب، بهاي عادلانه روز آن‌ها به مالكان پرداخته مي‌شود.
4-6- حريم خطوط فشارقوي انتقال برق
• احداث هر نوع بنا و ساختمان در حرايم خطوط انتقال برق فشار قوي غيرمجاز بوده و اراضي مذكور صرفاً مي‌توانند با كسب نظر از شركت توزيع برق، به مصارف فضاي سبز و در شرايطي پيش‌بيني محورهاي ارتباطي برسد.
• در مسير حريم درجه يك خطوط فشار قوي، اقدام به هر گونه عمليات ساختماني و ايجاد تأسیسات مسكوني، دامداري يا باغ، درخت‌كاري و انبارداري تا هر ارتفاع غير مجاز است.
• زراعت فصلي، حفر چاه و قنوات، شبكه آبياري و راه‌سازي، با رعايت اصول حفاظتي و در صورتيكه سبب ايجاد خسارت اختلال براي تأسیسات خطوط انتقال نگردد، بلامانع است.
• ايجاد شبكه آبياري و حفر چاه و قنوات به فاصله كمتر از 3 متر از پي دكل‌هاي خطوط انتقال برق غيرمجاز است.
• در حريم درجه دو خطوط فشار قوي، ايجاد تأسیسات ساختماني اعم از واحدهاي مسكوني و صنعتي و مخازن سوخت تا هر ارتفاع غيرمجاز است.
• حريم خطوط فشار قوي برق با توجه به قانون برق ايران به شرح جدول شماره 11 مي‌باشد:
جدول شماره (11): حريم خطوط فشار قوي برق
ولتاژ خط به كيلو ولت حريم درجه يك حريم درجه دو
20 3متر از سيم كناري 5 متراز محور خط
33 7 متر از سيم كناري 10 متراز محور خط
63 13 متر از سيم كناري 20 متراز محور خط
132 15 متر از سيم كناري 30 متراز محور خط
230 17 از سيم كناري 40 از محور خط
400 20 از سيم كناري 50 از محور خط
750 25 از سيم كناري 60 از محور خط

4-7- حريم خطوط لوله گاز در خارج از محدوده شهرها
• در صورت تطبيق ضوابط ساختماني خط لوله با رديفهاي تراكم، حداقل حريم لوله انتقال گاز به ازاي فشار و قطر خارجي از جداول شماره 12، 13، 14 و 15 تعيين مي‌شود.
جدول شماره (12): حداقل حريم خطوط لوله انتقال گاز به ازاي فشار و قطر خارجي (نوع ساختماني الف)
قطر خارجي لوله (اينچ) فشار بهره‌برداري (پوند بر اينچ مربع)
بالاتر از 300 و كمتر از 600 بالاتر از 600 و كمتر از 900 بالاتر از 900
56-48 60 90 120
46-40 50 70 90
38-32 40 55 70
30-24 30 40 50
22-18 20 30 40
16-12 15 25 30
10-6 10 15 25

 

 

جدول شماره (13): حداقل حريم خطوط لوله انتقال گاز به ازاي فشار و قطر خارجي (نوع ساختماني ب)
قطر خارجي لوله (اينچ) فشار بهره‌برداري (پوند بر اينچ مربع)
بالاتر از 300 و كمتر از 600 بالاتر از 600 و كمتر از 900 بالاتر از 900
56-48 50 70 95
46-40 40 55 70
38-32 30 45 55
30-24 25 30 40
22-18 15 25 30
16-12 15 20 25
10-6 10 10 20
جدول شماره (14): حداقل حريم خطوط لوله انتقال گاز به ازاي فشار و قطر خارجي (نوع ساختماني ج)
قطر خارجي لوله (اينچ) فشار بهره‌برداري (پوند بر اينچ مربع)
بالاتر از 300 و كمتر از 600 بالاتر از 600 و كمتر از 900 بالاتر از 900
56-48 30 40 55
46-40 25 35 50
38-32 25 35 40
30-24 20 25 30
22-18 15 20 25
16-12 15 15 20
10-6 10 10 15

جدول شماره (15): حداقل حريم خطوط لوله انتقال گاز به ازاي فشار و قطر خارجي (نوع ساختماني د)
قطر خارجي لوله (اينچ) فشار بهره‌برداري (پوند بر اينچ مربع)
بالاتر از 300 و كمتر از 600 بالاتر از 600 و كمتر از 900 بالاتر از 900
56-48 20 20 25
46-40 20 20 20
38-32 20 20 20
30-24 20 20 20
22-18 15 15 15
16-12 15 15 15
10-6 10 10 10

• احداث هر گونه تأسیسات و ساختمان كه در گروههاي زير مشخص شده‌اند در فواصل مندرج در جدول فوق در خارج از محدوده شهرها ممنوع است.
الف- ساختمانها و تأسیساتي نظير مدارس، مساجد، ميدانهاي ورزشي، سينماها، سالن‌هاي سخنراني، مجتمع‌هاي مسكوني، بيمارستانها، ايستگاههاي راه آهن، فرودگاه، گاراژهاي حمل و نقل، ساختمان سدها، اردوگاه نظامي و پيشاهنگي، تأسیسات شيلات، كارخانجات و تأسیسات صنعتي و معدني و مشابه آنها.
ب- ساختمانها و تأسیساتي كه سبب ايجاد خطرات احتمالي براي خطوط لوله گاز خواهد بود نظير انبارهاي مواد منفجره، انبارهاي مواد سريع‌الاشتعال، كوره‌هاي تهيه ذغال، تونلهاي معادن ذغال‌سنگ و ساير معادن.
جدول شماره (16): حريم منع‌احداث ابنيه محل تجمع و يا خطرناك در مجاورت خطوط انتقال گاز
قطر خارجي لوله (اينچ) فشار بهره‌برداري (پوند بر اينچ مربع)
نوع ساختماني الف و ب نوع ساختماني ج نوع ساختماني د
56-48 250 125 25
46-40 250 125 20
30-24 200 100 20
22-18 150 75 15
16-12 100 50 15
10-6 50 25 10
• در تعيين حريم حداكثر فشار بهره‌برداري پيش‌بيني شده در نظر گرفته خواهد شد.
• بازديد مرتب از مسير خطوط انتقال گاز (حداقل هر ماه يكبار) الزامي است.
• آزمايش ادواري شيرهاي خودكار قطع جريان خطوط انتقال و بازديد و سرويس آنها بايد بطور مرتب و بر اساس برنامه‌ريزي‌هاي مناطق انجام پذيرد.
• در اطراف شهرها و تا شعاعي كه تراكم جمعيت در اطراف خطوط لوله وجود دارد و همچنين در ساير نقاط پر تراكم در مسير خطوط لوله حداقل هر سه ماه يكبار بايد نشت‌يابي در طول مسير صورت پذيرد.
• كشت غلات و درختان و ساير عمليات زراعي فقط در عرض مسير تحصيل شده (حريم اختصاصي) خطوط لوله گاز ممنوع است. حفر چاههاي كشاورزي و احداث اتاقك پمپ آب نيز مشمول همين بند مي‌باشد. عرض حريم اختصاصي بشرح زير تعيين مي‌گردد.
الف- براي خطوط لوله كمتر از 12 اينچ، 14 متر (4 متر از يك طرف و 10 متر از طرف ديگر)
ب- براي خطوط لوله بالاتر از 12 اينچ و كمتر از 24 اينچ، 20 متر (5 متر از يك طرف و 15 متر از طرف ديگر).
ج- براي خطوط لوله بالاتر از 24 اينچ و كمتر از 42 اينچ، 25 متر (7 متر از يك طرف و 18 متر از طرف ديگر)
د- براي خطوط لوله بيشتر از 42 اينچ، 28 متر (8 متر از يك طرف و 20 متر از طرف ديگر).
تبصره 1- عرض حريم اختصاصي لوله 30-12 اينچ فقط هنگام عبور از باغات 15 متر مي‌باشد. اين عرض به 5 متر از يك طرف و 10 متر از طرف ديگر محور لوله تقسيم خواهد گرديد.
تبصره 2- عرض حريم اختصاصي خطوط 56-30 متر فقط در عبور از باغات 21 متر مي‌باشد. اين عرض به 15 متر از يك طرف و 6 متر از طرف ديگر محور لوله تقسيم خواهد گرديد.
تبصره 3- مرغداريها و دامداريهايي كه حداكثر 20 نفر پرسنل دارند در رديف محلهاي تجمع محسوب نشده و مشمول مقررات حريم مربوط به ابنيه عادي مي‌شوند.
تبصره 4- لازم است مسئولين ذيربط در هر يك از مناطق شركت ملي گاز تعهد كتبي از صاحبان اماكن مذكور مبني بر عدم افزايش آتي نفرات شاغل بيش از 20 نفر و تعداد نفرات شاغل در اماكن فوق را بصورت متناوب كنترل نمايند.
4-8- حريم خطوط لوله گاز در مجاورت خطوط توزيع و انتقال نيرو
الف- داخل شهرها
• حداقل فاصله پايه‌هاي خطوط هوايي انتقال نيرو از جدار لوله‌هاي گاز در مسيرهاي موازي و در تقاطع‌ها به شرح شماره 17 مي‌باشد:
جدول شماره (17): حداقل فاصله پايه‌هاي خطوط هوايي انتقال نيرو از لوله‌هاي گاز
ولتاژ حداقل فاصله
380-220 ولت پنجاه سانتي‌متر از ديوار بيروني فونداسيون پايه تا جداره لوله
20 كيلوولت 2 متر
63 كيلوولت 7 متر
132 كيلوولت 10 متر
230 كيلوولت و بالاتر 20 متر

 

• حداقل فاصله جداره كابلهاي زيرزميني برق از جدار لوله‌هاي گاز در مسيرهاي موازي به شرح شماره 18 است:
جدول شماره (18): حداقل فاصله كابلهاي زيرزميني برق از لوله‌هاي گاز
ولتاژ حداقل فاصله
380-220 ولت 1 متر
20 كيلوولت 1 متر
63 كيلوولت 1 متر
تبصره – در مورد تقاطع با كابلهاي 20 كيلوولت فقط در پياده‌روها با استفاده از پوشش بتني براي كابل در محل تقاطع بطول يك متر، حداقل50 سانتيمتر فاصله بين جداره كابل و جداره لوله بايد حفظ گردد.
• در تقاطع‌ها حداقل فاصله عمودي بين كابلها و لوله‌هاي گاز به شرح جدول شماره 19 مي‌باشد:
جدول شماره (19): فاصله بين كابلها و لوله گاز در محل تقاطع‌ها
ولتاژ حداقل فاصله
380-220 ولت 50 سانتيمتر
20 كيلوولت 1 متر
63 كيلوولت 5/1 متر

ب- خارج از شهرها
• حداقل فاصله نزديك فونداسيون پايه و دكل خطوط هوايي توزيع و انتقال نيرو از جدار لوله‌هاي گاز در مسيرهاي موازي به شرح شماره 20 است:
جدول شماره (20): حداقل فاصله دكل خطوط هوايي توزيع و انتقال نيرو
ولتاژ طول مسير مشترك 5 كيلومتر و كمتر طول مسير مشترك بيش از 5 كيلومتر
20 كيلوولت 20 متر 30 متر
63 كيلوولت 30 متر 40 متر
132 كيلوولت 40 متر 50 متر
230 كيلوولت 50 متر 60 متر
400 كيلوولت 60 متر 60 متر

 

• حداقل ارتفاع پايين‌ترين سيم خطوط هوايي در بدترين شرايط از سطح زمين در محل تقاطع با لوله‌هاي گاز به شرح جدول شماره 21 است:
جدول شماره (21): حداقل ارتفاع سيم خطوط هوايي با لوله‌هاي گاز
ولتاژ ارتفاع
20 كيلوولت 8 متر
63 كيلوولت 9 متر
132 كيلوولت 10 متر
230 كيلوولت 11 متر
400 كيلوولت 12 متر
• حداقل فاصله نزديكترين پايه و دكل از محور لوله گاز در محل تقاطع براي 20 كيلوولت 20 متر و براي 63 كيلوولت و بالاتر 30 متر مي‌باشد. مشروط بر اينكه اين فاصله از طول دكل به اضافه 10 متر عرض جاده سرويس خط لوله كمتر نباشد.
• كليه پايه‌هاي فلزي خطوط انتقال نيرو كه تا فاصله 200 متري خطوط لوله قرار دارند بايد مجهز به سيستم انتقال زمين باشد.
4-8-1- مقررات حريم خطوط لوله گاز در مجاورت جاده‌ها
• چنانچه شرايط فني و محلي ايجاب نمايد كه خطوط لوله در حريم راه موجود نصب گردد اجراي طرح منوط به موافقت وزارت راه و ترابري خواهد بود.
• حداقل فاصله محور خطوط لوله انتقال گاز از محور جاده‌ها براي انواع الف و ب ساختماني خطوط لوله به شرح جدول شماره 22 تعيين مي‌گردد.
جدول شماره (22): حريم خطوط لوله انتقال گاز در مجاورت آزاد راه بر حسب متر (محور لوله تا محور جاده)
قطر لوله (اينچ) حداكثر فشار خط (پوند بر اينچ مربع)
400 500 600 700 800 900 1000 1100 1200
تا 18 35 35 35 35 35 35 35 35 35
24-20 35 35 35 35 35 35 35 35 35
30-26 35 35 35 35 35 35 35 35 35
36-32 35 35 35 35 35 35 35 40 40
42-38 35 35 35 35 35 40 40 45 50
50-44 35 35 35 40 45 50 55 55 60
56-52 35 35 40 45 50 50 60 65 70

تبصره 1- در موارديكه فشار طراحي خط لوله بين فشارهاي مندرج در جدول قرار گيرد ارقام مربوط به فشار بالاتر ملاك عمل قرار خواهد گرفت.
تبصره 2- براي فشارهاي پايين‌تر از 400 پوند بر اينچ مربع فواصل مربوط به ستون 400 در نظر گرفته خواهد شد.
جدول شماره (23): حريم خطوط لوله انتقال گاز در مجاورت جاده درجه يك بر حسب متر (محور لوله تا محور جاده)
قطر لوله (اينچ) حداكثر فشار خط (پوند بر اينچ مربع)
400 500 600 700 800 900 1000 1100 1200
تا 18 25 25 25 25 25 25 25 25 25
24-20 25 25 25 25 25 25 25 25 25
30-26 25 25 25 25 25 25 30 30 30
36-32 25 25 25 30 30 30 35 40 40
42-38 25 25 30 30 35 40 40 45 50
50-44 30 30 35 40 45 50 55 55 60
56-52 35 35 40 45 50 55 60 65 70

تبصره 1- در موارديكه فشار طراحي خط لوله بين فشارهاي مندرج در جدول قرار گيرد ارقام مربوط به فشار بالاتر ملاك عمل قرار خواهد گرفت.
تبصره 2- براي فشارهاي پايين‌تر از 400 پوند بر اينچ مربع فواصل مربوط به ستون 400 در نظر گرفته خواهد شد.
جدول شماره (24): حريم خطوط لوله انتقال گاز در مجاورت جاده درجه 2 بر حسب متر (محور لوله تا محور جاده)
قطر لوله (اينچ) حداكثر فشار خط (پوند بر اينچ مربع)
400 500 600 700 800 900 1000 1100 1200
تا 18 20 20 20 20 20 20 20 20 20
24-20 20 20 20 20 20 20 20 20 20
30-26 20 20 20 20 20 20 20 25 25
36-32 20 20 20 20 25 25 30 30 35
42-38 20 20 20 25 30 30 35 35 40
50-44 20 25 30 30 35 35 40 45 50
56-52 25 30 35 35 40 45 50 55 60

تبصره 1- در موارديكه فشار طراحي خط لوله بين فشارهاي مندرج در جدول قرار گيرد ارقام مربوط به فشار بالاتر ملاك عمل قرار خواهد گرفت.
تبصره 2- براي فشارهاي پايين‌تر از 400 پوند بر اينچ مربع فواصل مربوط به ستون 400 در نظر گرفته خواهد شد.
جدول شماره (25): حريم خطوط لوله انتقال گاز در مجاورت جاده درجه 3 و 4 بر حسب متر (محور لوله تا محور جاده)
قطر لوله (اينچ) حداكثر فشار خط (پوند بر اينچ مربع)
400 500 600 700 800 900 1000 1100 1200
تا 18 18 18 18 18 18 18 18 18 18
24-20 18 18 18 18 18 18 18 18 18
30-26 18 18 18 18 18 18 18 18 18
36-32 18 18 18 18 18 18 18 20 20
42-38 18 18 18 18 18 20 20 25 25
50-44 18 18 18 20 20 25 25 30 30
56-52 18 20 20 25 25 30 30 35 35

تبصره 1- در موارديكه فشار طراحي خط لوله بين فشارهاي مندرج در جدول قرار گيرد ارقام مربوط به فشار بالاتر ملاك عمل قرار خواهد گرفت.
تبصره 2- براي فشارهاي پايين‌تر از 400 پوند بر اينچ مربع فواصل مربوط به ستون 400 در نظر گرفته خواهد شد.
4-9- ضوابط و حرايم آثار تاريخي
• هر گونه فعاليت عمراني و ساماندهي به منظور حفظ و احياء ارزشهاي فرهنگي و تاريخي اعم از مرمت، باززنده‌سازي، توسعه، ايجاد فضاي سبز پس از تهيه و ارائه طرح به سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري و تصويب نهايي از سوي اين سازمان و اعمال نظارت سازمان مذكور امكان‌پذير خواهد بود.
• تغيير نما و دخل و تصرف در كالبد بناهاي فوق ممنوع است. احداث هر گونه دسترسي يا خيابان جديد در محدوده عرصه يا بازگشايي امتداد خيابانهاي موجود در اطراف عرصه ممنوع است.
• ارتفاع مجاز واحدهاي ساختماني در محدوده حريم درجه يك منوط به استعلام از سازمان ميراث فرهنگي و ضوابط سازمان مذكور خواهد بود.
آثار ثبت شده توسط سازمان ميراث فرهنگي به عنوان بناهاي تاريخي عبارتند از:
– قلعه گراش (همايون دژ) بر روي تل كلات در سال 1382 به شماره ثبتي 10502 در مركز شهر
– بركه كل در سال 1379 به شماره ثبتي 3292 در جنوب شهر در محله ناساك
– آب انبار حاج عبدالله (بركه كشكول) در سال 1379 به شماره ثبتي 3406 در ضلع غربي شهر در محله ناساك
– مسجد جامع گراش در سال 1384 به شماره ثبتي 12712 در محله پا قلعه
– مسجد آخوند گراش در سال 1384 به شماره ثبتي 12765
سیاستگذاری در رابطه با بناهاي تاريخي ثبت توسط سازمان ميراث فرهنگي شده به شرح ذیل می باشد:
الف- حفظ بناهای تاریخی ثبتی و با ارزش و رعایت حرایم و ضوابط آنها
ب- حفظ معابر و گذرهاي تاريخي موجود و عدم تعریض آنها بدون تمهیدات لازم
ج- حفظ کلیه بناهای تاریخی و دارای ارزشهای معماری موجود
د- مرمت و باز پیرایی بافت
 در مورد بناهای ثبت شده رعایت ضوابط و آئین‌نامه‌های زیر الزامی است:
– انجام هرگونه تعمیر اعم از اساسی یا جزئی روی کلیه بناهای با ارزش قدیمی که از طرف سازمان میراث فرهنگی به ثبت رسیده، باید با رعایت ضوابط و آئین نامه های موجود در سازمان میراث فرهنگی و با نظارت کارشناسان آن سازمان صورت پذیرد.
– نماسازیها و احجام ساختمانها طبق ضوابط بافت قدیم طراحی و مدنظر قرار گیرد و قبل از هر گونه صدور تخریب و پروانه ساختمانی مراتب از این سازمان استعلام گردد.
– کلیه مداخلات در بافت و نقشههای اجـرایی پس از در نظر گرفتـن راهبـردهای کـلی یـاد شـده می بایست به تصویب سازمان میراث فرهنگی رسیده و پس از آن قابل اجرا خواهد بود.
– رعایت حریم مورد نیاز برای بناهای با ارزش قدیمی که از طرف سازمان میراث فرهنگی مشخص گردیده، الزامی است.
 در مورد بناهای ثبت نشده رعایت ضوابط و آئین‌نامه‌های ویژه همنواخت با دسته‌بندیهای زیر الزامی است:
– بناهایی كه ارزش معماری در آنها چه در داخل و چه در خارج بنا شناسایی شده، انجام هرگونه تغییر، چه اساسی و چه جزئی با اطلاع و طبق رهنمودها و نظارت سازمان میراث فرهنگی باید صورت پذیرد.
– بناهایی كه تنها فضاهای داخلی آنها دارای ارزش معماری می‌باشند، انجام هرگونه تغییری در داخل ساختمان به منظور تأمین كمبود‌های بهداشتی یا تأسیساتی و غیره مشروط بر اینكه با اطلاع و با استفاده از رهنمودهای سازمان میراث فرهنگی صورت پذیرد مجاز محسوب می‌گردد.
– بناهایی كه تنها نمای آنها دارای ارزش معماری می‌باشد انجام هرگونه تعمیر و یا تغییری در فضای داخلی آنها مشروط براینكه با اطلاع و استفاده از رهنمودهای سازمان میراث فرهنگی صورت پذیرد و هیچگونه تغییر و آسیبی به نمای ساختمان وارد نسازد، مجاز می‌باشد.
تبصره 1: كلیه موارد برشمرده شده فوق تنها در مورد بناهایی كه از استحكام و ایستایی لازم برخوردار می‌باشد، صادق است. لذا در صورت نبود استحكام و ایستایی لازم در بنا رعایت ضوابط مندرج در زیر ملاك عمل خواهد بود.
– انجام هرگونه تعمیر اساسی، تخریب و نوسازی بناهایی كه از استحكام و ایستایی لازم برخوردار نمی‌باشند، منوط به تهیه نقشه‌های كامل از وضع موجود بنا شامل پلان طبقات،‌ برشها، نماهای عمومی بنا، جزئیات باارزش كالبدی همراه با عكسها و تاریخچه مختصری از آن توسط كارشناسان مجرب و ذي‌صلاح و ارائه نسخ آن توسط مالك به شهرداری، سازمان سازمان میراث فرهنگی و كسب مجوز از آنها مجاز می‌باشد.
– تجدید ساختمان بناهای قدیمی که مجاور معابری با عرض کمتر از عرض پیش بینی شده در ضوابط و مقررات طرح میباشند، ملزم به رعایت عقب نشینی های لازم خواهند بود.
تبصره 2: تخریب سردرها، ورودیها و سایر عناصر كالبدی جز در بناها، تنها در صورت كسب مجوز از سازمان میراث فرهنگی عملی خواهد بود.
4-10- حريم راه
طبق استعلام اداره كل راه و ترابري لارستان به شماره 3715/الف/ 29 تاريخ 6/4/1388 محور لار به خنج در تمام طول مسير از جمله در محدوده شهر گراش 38 متر از محور وسط تعيين شده است. (لازم به ذكر است كه به علت پيشنهاد كمربندي آتي احداث و ساخت سازهاي صورت گرفته حريم مذكور عملا رعايت نگرديده است.)
راههاي شرياني درجه 1:
– راه عبوري:
– حريم تملك براي راههاي دو خطه در وضعيتي كه محدوديت جا وجود دارد برابر با 20 متر مي‌باشد (20 متر حريم تملك شامل 10 متر عرض جاده و 5 متر كناره در طرفين جاده مي‌باشد).
– حريم تملك براي راههاي دو خطه دو طرفه در وضعيتي كه محدوديت جا وجود ندارد برابر با 45 متر مي‌باشد (45 متر حريم تملك شامل 13 متر عرض جاده و 16 متر كناره در طرفين جاده مي‌باشد).
– بزرگراه
– حريم تملك براي بزرگراه چهار خطه در حالت بدون محدوديت جا برابر با 76 متر مي‌باشد (76 متر حريم تملك شامل 43 متر عرض جاده و 5/16 متر كناره در طرفين جاده مي‌باشد).
– حريم تملك براي بزرگراه چهار خطه در حالت با محدوديت جا برابر با 75/28 متر مي‌باشد (شامل 75/18 متر عرض جاده و 5 متر كناره در طرفين جاده مي‌باشد).
– حريم تملك براي بزرگراه شش خطه در حالت با محدوديت جا برابر با 25/36 متر مي باشد (شامل 25/26 متر عرض جاده و 5 متر كناره در طرفين جاده مي‌باشد).
– آزادراه: حريم تملك براي آزادراه چهار خطه برابر با 76 متر مي‌باشد (شامل 5/51 متر عرض جاده و 25/12 متر كناره در طرفين جاده مي‌باشد).
– راههاي شرياني درجه 2
– همواره بايد سعي شود كه عرض حريم خيابانهاي شرياني درجه 2، از 45 متر بيشتر نباشد.
– راههاي دو خطه
– حريم راههاي دو خطه (با يا بدون خط پاركينگ) برابر با 18 متر مي‌باشد.
– راههاي چهار خطه
– حريم راههاي چهار خطه با خط پاركينگ و بدون حريم حفاظتي برابر با 28 متر مي‌باشد.
– حريم راههاي چهار خطه با ميانه و بدون پاركينگ حاشيه اي برابر با 30 متر مي باشد.
– خيابانهاي محلي اصلي
– حريم تملك خيابانهاي محلي اصلي، بين حداقل 12 متر تا حداكثر 20 متر، متغير مي‌باشد.

5- مغايرتهاي اساسي
• تعريف
مغايرت اساسي عبارت است از هر گونه انحراف و تغيير ماهوي از اساس طرح جامع، به بيان ديگر مجموعه تغييرات بنيادين كه در راستاي دستيابي به اهداف طرح جامع نباشد، بعنوان مغايرت اساسي محسوب مي‌گردد.
• اساس طرح جامع
با استناد به بند «ب» دستورالعمل تشخيص اساس طرح جامع مصوبه 23/12/63 شورايعالي شهرسازي و معماري اساس طرح جامع در برگيرنده عناصر ذيل است.
1- ساخت شهر
تغيير در شكل و ساخت شهر بايد متناسب با جهات و شكل توسعه پيش‌بيني شده در طرح جامع باشد و هر گونه تغيير ساخت شهر ناشي از توسعه‌هاي بي‌برنامه و خودبخودي يا ناپيوسته مغايرت اساسي تلقي مي‌گردد.
2- کاربری‌هاي اصلي
تغيير در عناصر اصلي كاربري شامل کاربری‌هاي عمده و موثر در ساخت شهر مثل مسكوني، تجاري، فضاي سبز و شبكه معابر مغايرت اساسي محسوب شده و نياز به تصويب شورايعالي شهرسازي و معماري خواهد داشت.
3- شبكه ارتباطي
حذف يا اضافه نمودن شبكه ارتباطي و تغيير سلسله مراتب شبكه شامل شرياني درجه يك و دو (اصلي و فرعي) بايد متناسب با طرح جامع بوده و تغيير نقش و جابجايي آنها بعنوان مغايرت اساسي محسوب مي‌شود.
4- حدود كلي تراكم و جمعيت شهر
جمعيت شهر متناسب با پيش‌بيني انجام شده در افق طرح قابل تحقق خواهد بود و افزايش تراكم جمعيتي و ساختماني در محدوده محلات و نواحي، فراتر از پيش‌بيني طرح جامع مغاير با اساس طرح جامع شناخته مي‌شود، بعنوان مثال افزايش تراكم ساختماني بيش از پيش‌بيني طرح جامع در بافت‌هاي مسكوني كه افزايش تراكم جمعيتي در اين محدوده‌ها را به دنبال خواهد داشت، در گراش تا افق طرح جامع ممنوع بوده و در صورت وقوع مغايرت اساسي تلقي مي‌گردد.
5- محدوده و حريم شهر
افزايش و كاهش سطوح محدوده و حريم شهر، پس از تصويب شورايعالي شهرسازي و ابلاغ آن بعنوان مغايرت اساسي تلقي مي‌گردد.
6- سطوح و سرانه‌هاي کاربری‌هاي اصلي
سطوح و سرانه‌هاي پيش‌بيني شده در طرح جامع متناسب با جمعيت نواحي و محلات مختلف شهر محاسبه گرديده و ايجاد تغييرات اساسي از جمله كاهش يا افزايش يك كاربري اصلي كه منتج به كاهش سهم كاربري ديگري در محدوده شهري گردد، مغايرت با اساس طرح جامع تلقي مي‌گردد.
7- مطابقت كليه طرحهاي تفصيلي و آماده‌سازي با طرحهاي جامع
برابر مصوبات شوراي عالي شهرسازي و معماري تهيه و تصويب هر گونه طرحهاي تفصيلي و آماده‌سازي زمين صرفاً در قالب طرحهاي جامع عملي بوده و هرگونه مغايرت نسبت به کاربری‌ها و يا محدوده‌هاي مصوب توسعه مغايرت اساسي محسوب شده و تصويب آن در اختيار شوراي عالي شهرسازي و معماري خواهد بود.

6- پدافند غيرعامل
پدافند غيرعامل به مجموعه اقداماتي اطلاق مي‌گردد كه مستلزم به كارگيري جنگ‌افزار و تسليحات نبوده و با اجراي آن مي‌توان از وارد شدن خسارات مالي به تجهيزات و تأسیسات حياتي، حساس و مهم نظامي و غيرنظامي و تلفات انساني جلوگيري نمود و يا ميزان خسارات و تلفات ناشي از حملات و بمباران‌هاي هوايي و موشكي دشمن را به حداقل ممكن كاهش داد.
دفاع غيرعامل شامل مكانيابي، استتار، اختفاء، پوشش، تفرقه و پراكندگي، استحكامات، سازمان‌هاي امن و مقاوم‌سازي، فريب و اعلام خبر مي‌باشد.
اهداف دفاع غيرعامل
1- كاهش قابليت و توانايي سامانه‌هاي شناسايي، هدف‌يابي و دقت هدف‌گيري تسليحات آفندي دشمن
2- تقليل آسيب‌پذيري و كاهش خسارات و صدمات تأسیسات، تجهيزات و نيروي انساني مراكز حياتي، حساس و مهم نظامي و غيرنظامي كشور در برابر تهديدات و حملات دشمن
3- حفظ سرمايه‌هاي كلان ملي كشور
س- حفظ توان خودي جهت ادامه فعاليت‌ها و تداوم عمليات توليد و خدمات‌رساني
5- سلب آزادي و ابتكار عمل از دشمن و ايجاد شرايط سخت و دشوار براي وي در صحنه عمليات
6- صرفه‌جويي در هزينه‌هاي تسليحاتي و نيروي انساني
7- افزايش آستانه مقاومت مردمي و قواي خودي در برابر تهاجمات دشمن
8- تحميل هزينه بيشتر به دشمن از طريق وارد نمودن وي به تلف نمودن منابع محدود خود بر روي اهداف كاذب و فريبنده و سلب صرفه‌جويي از دشمن
9- بالا بردن توان دفاعي كشور
10- توزيع، ثروت، جمعيت و سرمايه‌هاي ملي در كل فضاي سرزميني كشور از طريق اعمال سياست تمركززدايي، آمايش سرزمين و پراكندگي زيرساخت‌هاي كليدي و مراكز حياتي، حساس و مهم توليدي محصولات كليدي.
11- ايجاد آمادگي‌هاي لازم مقابله با دشمن در شرايط تهديدات نامتقارن
12- حفظ تماميت ارضي، امنيت ملي و استقلال كشور
اهميت دفاع غيرعامل
1- موجب زنده ماندن و حفظ بقاي نيروي انساني مي‌گردد كه با ارزش‌ترين سرمايه و موجوديت ملي كشور مي‌باشد.
2- موجب صرفه‌جويي كلان اقتصادي و ارزي در حفظ تجهيزات و تسليحات بسيار گران‌قيمت نظامي مي‌گردد.
3- اقدامات پدافند غيرعامل، مراكز حياتي و حساس اقتصادي، سياسي و نظامي، ارتباطي و مراكز عمده علمي و فرهنگي و… را در برابر حملات و بمباران‌هاي هوايي دشمن حفظ و ادامه فعاليت در شرايط بحران و جنگ را ممكن مي‌سازد.
4- اقدامات دفاع غيرعامل موجب تحميل هزينه قابل توجه به دشمن مي‌گردد.
5- اقدامات دفاع غيرعامل باعث به وجود آمدن تاثيرات روحي و رواني مثبت در شهروندان و رزمندگان مي‌گردد.
6- اقدامات دفاع غيرعامل موجب حفظ نيروها براي ضربه زدن در زمان و مكان مناسب و گرفتن آزادي و ابتكار عمل از دشمن مي‌گردد.
7- در مقام مقايسه سه عنصر تهاجم، دفاع عامل و دفاع غيرعامل، عنصر دفاع غيرعامل مخارج و هزينه‌هاي كمتري وارد و از نظر اخلاقي و بشردوستي و سياسي مفهومي صلح دوستانه و تنش‌زدا دارد.
8- اجتناب ناپذير بودن بروز جنگ‌هاي آينده و لزوم آمادگي دفاعي.
9- نيل به دفاع غيرعامل در مقايسه با دفاع عامل، ساده‌تر و سهل‌الوصول‌تر و با سياست خودكفايي و عدم وابستگي و استقلال كشور موافق‌تر است.
10- راهبرد دشمن در پنج حلقه استراتژيك واردن، مدل تجربه شده‌اي است كه لزوم توجه بنيادي به اقدامات دفاع غيرعامل را در مراكز حياتي، حساس و مهم كشور ضروري و مضاعف نموده و كم توجهي به آن موجب وارد شدن خسارات و تلفات سنگين به سرمايه‌هاي كلان كشور و كاهش آستانه مقاومت و امنيت ملي در شرايط وقوع تهديد و جنگ مي‌باشد.
11- كوچك‌سازي، پراكندگي، تمركززدايي مراكز ثقل از جمله مباني اصولي راهبردي پدافند غيرعامل مي‌باشد كه موجب كاهش آسيب‌پذيري و حفظ سرمايه‌هاي كلان موجود در اين مراكز در شرايط وقوع جنگ گرديده، ضمن آنكه موجب توزيع جمعيت در كل فضاي سرزمين، اشتغال‌زايي در مناطق محروم، جلوگيري از مهاجرت‌ها از مناطق محروم، ايجاد عدالت اجتماعي، ارتقاء آستانه مقاومت در منطقه مختلف سرزمين و توسعه پايدار مي‌گردد.
اصول دفاع غيرعامل شامل مكان‌يابي، استتار، اختفاء، پوشش، تفرقه و پراكندگي، استحكامات، سازه‌هاي امن و مقاوم‌سازي، فريب و اعلام خبر مي‌باشد.
در اطراف نيروگاه گراش فقط كاربري مسكوني موجود در ضلع غربي نيروگاه حفظ شده فضاي اطراف نيروگاه در شرق توسط پارك شهري نوروزو در جنوب به وسيله معبر 24 متري از محدوده مسكوني و فعاليتي جدا شده است.
همچنين مكانيابي مراكز امدادي بخصوص آتش‌نشاني بايد بگونه‌اي باشد كه در حداقل زمان ممكن بتواند به كل سطح شهر سرويس‌رساني نمايد. در ساخت و سازها نيز بايد كليه ضوابط و مقررات ايمن سازي و مقام‌سازي را رعايت نمود.
رهنمودهاي طراحي محيط به منظور پدافند غيرعامل
طراحي محيط بر اساس ملاحظات پدافند غيرعامل با توجه به مراحل سه‌گانه يك بحران (پيشگيري، مواجهه، مقابله) انجام مي‌شود. در مرحله پيشگيري اصولاً ناآگاهي از زمان و نوع حملات نظامي در كنار مشكلاتي همچون قطع ارتباطات مخابراتي و جاده‌اي، زيربنايي (برق، آب و يا منابع سوخت) مي‌تواند اقدامات حفاظتي را بي‌اثر نمايد. از اين‌رو، به منظور تعيين و شناسايي نوع و ابعاد خطر و عوامل تاثيرپذير و يا تشديد كننده آن لازم است در مرحله طراحي سايت، سطوح آسيب‌پذير و يا امن در فضاي باز مجموعه مسكوني شناسايي و تعيين شوند.
با توجه به اينكه اعلام به موقع خطر، نقش منحصر به فردي در كاهش تلفات جاني و آسيب‌هاي كالبدي دارد، لازم است در فضاي باز مجموعه‌هاي مسكوني تجهيزات مناسب اعلام خطر نصب شود تا در زمان لازم هر گونه خطر احتمالي اعلام شود. در اين راستا استقرار تأسیسات مركزي سيستم اعلام خطر و مخابرات مجموعه در فضايي كاملاً مستحكم و محفوظ به منظور حفظ عملكرد ارتباط با مراكز مخابراتي، آتش‌نشاني و درماني ضروري است. وجود سيستم‌هاي پشتيبان و جايگزين مانند مولد برق اضطراري، تجهيزات سيار تامين روشنايي، منابع آب و سوخت اضطراري، از ديگر ضروريات پيشگيري هستند.
در مرحله مواجهه، لازم است تمهيدات كافي به منظور محافظت از افراد در برابر تركش‌هاي اوليه و ثانويه فراهم شود. از اين لحاظ لازم است پناه‌جو قادر باشد به حالت خوابيده در زير يك لبه حتي‌الامكان محدب، سرپوشيده و مقاوم پناه بگيرد. اينگونه جان‌پناه‌ها مي‌توانند باغچه‌هاي طولي و يا جوي‌هاي آب در امتداد دسترسي‌هاي داخلي مجموعه باشند.
در مرحله سوم، مقابله با آثار مخرب انفجار مي‌بايست به سرعت صورت گيرد. به كارگيري كليه منابع و امكانات ممكن، تامين ضروري‌ترين نيازهاي آسيب‌ديدگان در كوتاه‌ترين زمان ممكن و خروج از وضعيت اضطراري مهمترين اهدافي است كه در اين مرحله دنبال شده و به تمهيدات طراحي خاصي همچون محل‌هاي مناسب فرود بالگردهاي امدادي و تجهيزات كافي به منظور اقدامات فوري (نجات افراد گرفتار در زير آوار، مراقبت از آسيب‌ديدگان، تمهيد كمك‌هاي اوليه، راه‌اندازي وسايل ارتباطي ضروري، باز كردن دسترسي‌هاي داخلي و پيراموني، راه‌اندازي سريع منابع اضطراري برق، آب و سوخت و بالاخره تهيه لباس و پوشش‌هاي گرم‌كننده) نياز دارد.
7- بافت فرسوده شهر گراش
در شهر گراش به دلايلي از قبيل اوضاع مناسب اقتصادي ساكنين، وفور و در دسترس بودن اراضي ملي و عدم برنامه ريزي لازم در واگذاري اراضي و شدت گرفتن بورس بازي زمين در سال هاي اخير باعث عدم توجه به بافت كهن شهري و فرسودگي روز افزون اين بافت ها گرديده است. رواج ساخت سازهاي مدرن در بافت هاي جديد و واگذاري عمده بناهاي قديمي به افراد غير بومي و كارگران فصلي از يك سو و عدم زير ساخت ها مناسب و نفوذ ناپذيري از ديگر سو باعث تخريب تدريجي اين بافت گرديده است.
محدوده بافت فرسوده گراش واقع در دامنه كو كلات به مساحت حدود 50 هكتار بر اساس شاخص هاي اعلام شده (ريز دانگي، نفوذ ناپذيري و فرسودگي) توسط شركت عمران و مسكن سازان فارس مشخص گرديده است كه بايد در قالب طرح موضعي مورد بررسي و طراحي قرار گيرد. تبعيت از ضوابط تراكمي و استخوانبندي اصلي شبكه مي بايست مورد توجه قرار گيرد.